Các đường gãy xương đá thường có thể sẽ tự liền trong vòng hơn 1 tháng. Tuy nhiên, những khe hở xương của mê nhĩ thì được che bởi tổ chức xơ mà không có tổ chức xương, do đó, các nhiễm trùng của tai giữa có thể lan vào màng não gây viêm màng não mặc dù sau khi tai nạn nhiều năm. Bên cạnh đó, một số ảnh hưởng của vỡ xương đá đối với người bệnh như để lại các di chứng về thính lực và chóng mặt nếu bị chấn thương sọ.
1. Vỡ xương đá là gì?
Xương đá là xương nằm sâu trong hộp sọ, vì thế nếu bị chấn thương thì thường là chấn thương kín, nhưng có thể thông với bên ngoài qua cơ quan hòm nhĩ.
Vỡ xương đá là bệnh lý xảy ra do các hoạt động của con người như tai nạn giao thông, tai nạn thể thao…Nếu không được điều trị kịp thời, vỡ xương đá có thể làm tăng nguy cơ viêm màng não nặng do thông thương khoang dưới nhện với bên ngoài hoặc các biến chứng ở tai. Về đường vỡ xương đá được phân loại như sau:
- Đường vỡ xương đá ngoài: Ở phân loại này, qua xương chũm có ba đường vỡ ngang, chéo và dọc;
- Đường vỡ xương đá trong: Vỡ qua xương đá.
Về nguyên nhân gây nên vỡ xương đá chủ yếu là do tai nạn trong đời sống hàng ngày như tai nạn giao thông, tai nạn lao động do ngã hay đập đầu, tai nạn thể thao, tai nạn của người đi bộ thường gặp ở trẻ em và người già. Một số ít trường hợp vỡ xương đá do đánh nhau bằng các vật cứng hay do hỏa khí gây các đường vỡ phức tạp.
Vỡ xương đá thuộc vào các đường vỡ nền sọ nên các triệu chứng rất đa dạng. Các triệu chứng đó bao gồm dấu hiệu não – màng não chung đối với trường hợp bị vỡ nền sọ và các dấu hiệu đặc hiệu khác về tổn thương những giác quan và thần kinh trong xương đá. Các triệu chứng cụ thể đó như sau:
- Chảy máu tai: Khi bị vỡ xương đó, một số người có triệu chứng chảy máu tai hoặc máu rỉ, đọng ở ống tai ngoài. Máu sẽ là màu đỏ, đông thành cục nếu trường hợp là vỡ xuong đá dọc;
- Chảy dịch não tủy: Với triệu chứng này, dịch trong sẽ chảy nhiều, rỉ hay nhỏ giọt từ trong sâu ống tai, hòm nhĩ. Dịch não tủy sẽ chảy dài 5-7 ngày, không tự cầm. Một số trường hợp dịch não tuỷ chảy kèm lẫn máu, dịch sẽ màu hồng và sau đó là nhạt màu dần. Trường hợp này thường gặp trong vỡ xương đá ngang và chéo. Vì vậy có thể chẩn đoán bằng cách đem dịch thử, nếu có glucose là dịch não tủy.
- Nghe kém: Nguyên nhân nghe kém là do tổn thương ốc tai, nếu nghe kém hỗn hợp giảm dần là do chấn động mê nhĩ kèm theo nghe kém có ù tai.
- Chóng mặt: Người bệnh có thể chóng mặt dữ dội, kèm theo mất thăng bằng có triệu chứng rung giật nhãn cầu.
- Khi bác sĩ khám tai và vùng chũm thì có thể thấy vết bầm tím tại khu vực vùng chũm, nếu trường hợp này xuất hiện vài ngày sau chấn thương thì có thể là vỡ xương đá đường chéo.
- Ống tai bị chảy máu và rách da, màng nhĩ phồng, có màu tím xanh do máu chảy đọng trong thùng tai thì có thể là trường hợp vỡ xuong đá dọc.
- Ống tai bị rách da và chảy máu trong trường hợp do vỡ xương đá chéo và vỡ dọc.
- Liệt mặt ngoại biên rõ rệt trong trường hợp vỡ xương đá ngang hoặc bán liệt gặp trong vỡ xương đá chéo.
Xương đá là xương nằm sâu trong hộp sọ, vì thế nếu bị chấn thương thì thường là chấn thương kín
2. Vỡ xương đá có nguy hiểm không?
Các đường vỡ xương đá thường có thể sẽ tự liền trong vòng hơn 1 tháng. Tuy nhiên, những khe hở xương của mê nhĩ thì được che bởi tổ chức xơ mà không có tổ chức xương, do đó các nhiễm trùng của tai giữa có thể lan vào màng não gây viêm màng não mặc dù sau khi tai nạn nhiều năm. Bên cạnh đó, một số ảnh hưởng của vỡ xương đá đối với người bệnh như để lại các di chứng về thính lực và chóng mặt nếu bị chấn thương sọ não. Cụ thể:
- Di chứng điếc đặc thường gặp ở các trường hợp đường vỡ ngang xuyên mê nhĩ;
- Trường hợp bị vỡ mê nhĩ vùng quanh các cửa sổ hay vỡ đế bàn đạp thì có thể gây rò ngoại dịch dẫn đến chóng mặt từng cơn kéo dài. Nếu ứ nước mê nhĩ thứ phát thì sau nhiều năm vỡ xương đá xuất hiện các triệu chứng giống như bệnh Meniere;
- Một số trường hợp vỡ xương đá có thể dẫn đến biến chứng viêm mê nhĩ.
3. Điều trị vỡ xương đá
3.1. Cấp cứu trong vỡ xương đá
- Toàn thân: Khi đã loại trừ chấn thương sọ não (ví dụ tụ máu ngoài hay dưới màng cứng…) thì cần dùng kháng sinh toàn thân nhằm phòng tránh biến chứng nhiễm trùng. Trường hợp chưa có kháng sinh đồ thì nên sử dụng các loại kháng sinh như nhóm Aminopenicillin hoặc Fluoroquinolone. Đồng thời cần sử dụng corticoid nhằm chống phù nề trong những trường hợp liệt mặt. Kết hợp điều trị các thuốc oxy cao áp, giãn mạch, pha loãng máu nhằm chống rối loạn vi tuần hoàn và thiếu oxy tế bào hoặc ở dây mặt, mê nhĩ.
- Tại chỗ: Hút máu đọng và vô khuẩn dưới kính hiển vi, hạn chế rửa kỹ để điều trị ban đầu các vết thương của màng nhĩ và ống tai ngoài. Đặt mèche vô khuẩn trong một số trường hợp cần thiết như da ống tai rách, chảy máu rỉ rả nhưng màng tai nguyên vẹn. Những trường hợp chảy dịch não tuỷ thì chống chỉ định vì có nguy cơ gây bội nhiễm.
3.2. Điều trị vỡ xương đá giai đoạn sau
- Sau khi cấp cứu, cần tiến hành xử trí những tổn thương cấu trúc thần kinh giác quan vùng đá;
- Điều trị dấu hiệu chảy nước não tuỷ;
- Điều trị triệu chứng liệt mặt. Liệt mặt là triệu chứng chính trong vỡ xương đá. Trường hợp liệt mặt ngoại biên không hoàn toàn đều có thể phục hồi toàn bộ, nhưng nếu liệt mặt ngoại biên hoàn toàn tức thì phải tiến hành giảm áp dây thần kinh số VII sớm vì rất ít khi phục hồi tự phát. Nhưng nếu liệt mặt muộn, việc chỉ định phẫu thuật hoàn toàn phải tùy thuộc vào kết quả thăm dò điện cơ, điện thần kinh.
- Điều trị các di chứng như tổn thương màng nhĩ – xương con và các tổn thương mê nhĩ khác.
Một số trường hợp vỡ xương đá có thể dẫn đến biến chứng viêm mê nhĩ
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City là chuyên khoa chuyên điều trị các chấn thương và tình trạng bệnh liên quan đến hệ thống cơ xương khớp và dây chằng.
Trung tâm có thế mạnh chuyên môn trong phẫu thuật, điều trị các bệnh lý:
- Thay thế một phần hoặc toàn bộ đoạn xương và khớp nhân tạo;
- Thay khớp háng, gối, khuỷu tay;
- Thay khớp vai đảo ngược, các khớp nhỏ bàn ngón tay đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam;
- Phẫu thuật nội soi khớp tái tạo và sửa chữa các tổn thương dây chằng, sụn chêm;
- Ung thư xương, u xương và mô mềm cơ quan vận động;
- Phục hồi chức năng chuyên sâu về Y học thể thao;
- Phân tích vận động để chẩn đoán, theo dõi và cải thiện thành tích cho các vận động viên; chẩn đoán và hỗ trợ phục hồi cho người bệnh.
Trung tâm đang áp dụng các công nghệ hiện đại, tối tân vào điều trị như công nghệ tái tạo hình ảnh 3D và in 3D xương, khớp nhân tạo, công nghệ trợ cụ cá thể hóa được chế tạo và in 3D, công nghệ chế tạo và ứng dụng xương khớp nhân tạo bằng các vật liệu mới, kỹ thuật phẫu thuật chính xác bằng Robot.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
