Vai trò của siêu âm trong đánh giá chức năng tim thai

Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp đánh giá tình trạng của thai nhi như: Nhịp tim, chức năng tim thai,…từ đó có thể phát hiện sớm những dị tật bất thường của thai nhi và có biện pháp điều trị phù hợp trong giai đoạn đầu thai kỳ.

1. Chức năng tim thai là gì?

Tim của người là một cấu trúc phức tạp có đặc điểm bao gồm: 4 buồng tim, 4 van tim chính và nhiều động tĩnh mạch khác. Tuy nhiên, cấu trúc tim thai nhi hình thành gần như hoàn chỉnh với sự phân chia buồng tim và van tim, mạch máu vào tuần thứ 8 của thai kỳ. Đặc điểm của tim thai bao gồm:

• Tuần hoàn song song;
• Xuất hiện sự trộn máu ở tĩnh mạch đổ về tim;
• Trong tim và ngoài tim đều có sự tồn tại của shunt;
• Kháng lực của tuần hoàn phổi cao;
• Kháng của tuần hoàn nhau thai thấp;
• Tim và não có máu được oxy hóa cao nhất từ tĩnh mạch rốn;
• Phần dưới của cơ thể nhận máu ít oxy nhất;
• Nồng độ oxy trong tĩnh mạch chủ dưới cao hơn tĩnh mạch chủ trên;
• Áp lực riêng phần pO2 cao nhất trong tĩnh mạch rốn.

Sự khác biệt giữa tuần hoàn và chức năng tim thai:

• Sợi cơ tim của thai nhi có khả năng căng giãn kém hơn so với người lớn;
• Tỷ lệ sợi protein không co bóp ở trong tế bào của thai nhi cao hơn so với sau khi sinh;
• Cơ tim càng trưởng thành thì khả năng căng giãn càng cải thiện;
• Hiệu suất tâm trương ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố co bóp;
• Khoảng giao động nhịp tim đảm bảo cung lượng tim bị hạn chế;
• Thất phải bơm tổng cung lượng tim vào động mạch chủ xuống chiếm ưu thế;
• Lượng máu có độ oxy bão hoà được thất trái cung cấp cao hơn nhưng tỷ lệ tống máu đóng góp vào tổng CO thấp hơn;
• Khi đổ đầy thất trong buồng tử cung thì khả năng giãn kém.

2. Rối loạn chức năng tim thai

Một số bệnh lý rối loạn chức năng tim thai bao gồm:

• Bệnh lý cơ tim thai: Bệnh cơ tim, bệnh viêm cơ tim, xơ hóa, canxi hóa,…
• Bệnh tim gây tăng gánh cung lượng tim: Bệnh hở van tim bẩm sinh, bệnh tim bẩm sinh có tắc nghẽn đường ra hai thất, các bất thường van nhĩ – thất, thai đôi chung tim, hội chứng truyền máu song thai, u mạch máu, bất sản ống tĩnh mạch,…
• Những vấn đề về rối loạn nhịp tim ví dụ như: block nhĩ thất, nhịp nhanh trên thất,…
• Thiếu máu: Alpha thalassemia, nhiễm trùng parvovirus B19,…
• Tăng sức ép cơ tim bao gồm: Tràn dịch màng tim, màng phổi, và những khối bất thường trong lồng ngực,…

3. Vai trò của siêu âm trong đánh giá tim thai

Siêu âm tim thai là một trong những phương pháp chẩn đoán, trong giai đoạn tiền sản được các bác sĩ khuyến cáo thực hiện nhằm chẩn đoán, phát hiện và có biện pháp điều trị phù hợp ngay từ sớm. Vai trò của siêu âm trong đánh giá chức năng tim thai bao gồm:

• Theo dõi sự phát triển tim mạch của thai nhi;
• Xác định yếu tố nguy cơ, phát hiện những dấu hiệu bất thường về tim mạch;
• Tiên lượng và phòng bệnh, dự đoán các hậu quả tim mạch sau sinh;
• Phối hợp trong điều trị: theo dõi lâm sàng.

Các kỹ thuật đánh giá chức năng tim thai trên siêu âm bao gồm:

• Đánh giá chức năng tâm thu tim thai;
• Đánh giá chức năng tâm trương tim thai;
• Đánh giá chức năng toàn bộ tim thai;
• Đánh giá thang điểm sinh học;
• Đánh giá tái phân bố tuần hoàn.

Các bước đánh giá chức năng tim thai như sau:

• Đánh giá kích thước và chức năng của tim thai: Chỉ số diện tích của tim thai/lồng ngực, phân số rút ngắn sợi cơ, và mức độ hở van tim,…
• Đánh giá những bất thường của dòng chảy tĩnh mạch như: Tăng áp lực cuối tâm trương, tăng dòng đảo ngược trong tĩnh mạch chủ dưới, ống tĩnh mạch, tĩnh mạch rốn, dao động.
• Đánh giá bất thường dòng chảy động mạch: Tái phân bố tuần hoàn
• Đánh giá tràn dịch
• Đánh giá toàn bộ tim thai.

4. Đối tượng và thời gian thực hiện siêu âm tim thai

Ngoài việc siêu âm thai định kỳ, thai phụ cần lưu ý những mốc quan trọng để tiến hành siêu âm tim thai như:

• Từ tuần thứ 8 đến tuần thứ 10 của thai kỳ: Đã bắt đầu xuất hiện tim thai, vì vậy trong giai đoạn này có thể đánh giá được tần số tim thai.
• Từ tuần thứ 20 của thai kỳ: Tim thai có kích thước bằng đồng xu và bắt đầu đánh giá về vị trí, kích thước và hình thái trên siêu âm 4D. Từ đó có thể đánh giá được chức năng của tim thai.

Hầu hết các bà mẹ đều được siêu âm tim thai trong quá trình khám thai định kỳ. Tuy nhiên, bác sĩ khuyến cáo những đối tượng sau cần thực hiện siêu âm tim thai từ khi tim thai được hình thành bao gồm:

• Người thân trong gia đình thai phụ có tiền sử mắc bệnh tim;
• Thai phụ mắc các bệnh tự miễn trong quá trình mang thai;
• Sử dụng các loại thuốc ảnh hưởng đến thai như: thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm,…
• Thai nhi được thụ tinh nhân tạo;
• Thai phụ có những dấu hiệu bất thường khác.

Tóm lại, siêu âm trong đánh giá chức năng tim thai là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giai đoạn tiền sản, giúp theo dõi sự phát triển của tim, phát hiện sớm những bất thường và có biện pháp can thiệp sớm trong giai đoạn đầu của thai kỳ. 3 tháng giữa thai kỳ là thời kỳ phát triển mạnh của thai nhi. Thai phụ cần:

• Tầm soát dị tật thai nhi toàn diện bằng kỹ thuật siêu âm 4D vượt trội.
• Tầm soát tiểu đường thai kỳ, tránh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
• Kiểm soát cân nặng của mẹ hợp lý để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai phụ và sự phát triển của thai nhi.
• Hiểu rõ dấu hiệu dọa sinh sớm (đặc biệt ở những người mang đa thai hoặc có tiền sử sảy thai, sinh non) để được điều trị giữ thai kịp thời.

Để bảo vệ mẹ và bé trong suốt thai kỳ, Vinmec cung cấp dịch vụ Thai sản trọn gói giúp theo dõi tình trạng sức khỏe của mẹ và bé toàn diện, khám thai định kỳ với các bác sĩ Sản khoa hàng đầu, thực hiện đầy đủ các xét nghiệm, tầm soát quan trọng cho sản phụ, tư vấn và can thiệp kịp thời khi phát hiện những bất thường trong sức khỏe của mẹ và bé.

Mọi thông tin chi tiết về các gói thai sản trọn gói, Khách hàng vui lòng liên hệ đến các bệnh viện, phòng khám thuộc hệ thống y tế Vinmec trên toàn quốc.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn