Xơ gan, kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI và những điều cần biết

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Anh Việt – Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Xơ gan là một trong những tổn thương gan thường gặp do viêm gan gây ra. Hiện nay, siêu âm đo độ xơ hóa gan là chẩn đoán cần thiết, trong đó, kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI là kỹ thuật siêu âm hiện đại, cho phép đánh giá mức độ xơ gan với độ chính xác cao.

1. Tổng quan về bệnh xơ gan

1.1 Bệnh xơ gan là bệnh gì?

Xơ gan là tình trạng tổn thương các tế bào gan trong thời gian dài, các mô sẹo trong gan liên tục được hình thành để thay thế các tế bào mô gan bị tổn thương. Mô sẹo gan càng nhiều sẽ cản trở lưu thông máu đến gan, từ đó làm suy giảm nghiêm trọng chức năng gan.

1.2 Bệnh xơ gan có mấy giai đoạn?

Bệnh xơ gan có 4 giai đoạn:

• Xơ gan giai đoạn đầu – Xơ gan F1: Các tế bào, mô gan bắt đầu bị tổn thương. Ở giai đoạn này, bệnh chưa có triệu chứng lâm sàng điển hình, người bệnh có thể cảm thấy đau bụng nhẹ, chán ăn, mệt mỏi, sốt nhẹ, … Lúc này, chức năng gan chưa suy giảm nên nếu có thể được siêu âm đo độ xơ hóa gan kịp thời thì tỷ lệ điều trị hồi phục cao.
• Xơ gan giai đoạn 2 – Xơ gan F2 (hay còn gọi là xơ hóa gan): Các tế bào, mô gan tổn thương nhiều hơn và bắt đầu hình thành các mô sẹo, xơ hóa mô. Ở giai đoạn này, người bệnh có các triệu chứng giống giai đoạn đầu, tuy nhiên mức độ cao hơn. Ngoài ra, còn có thể phát hiện triệu chứng vàng da, vàng mắt, … do quá trình chuyển hóa bilirubin trong gan bị rối loạn. Lúc này, chức năng gan bị suy giảm rõ rệt.
• Xơ gan giai đoạn 3 – Xơ gan F3: Số lượng tế bào gan bị xơ hóa ngày càng lớn và gây rối loạn chức năng gan nghiêm trọng. Các triệu chứng điển hình của bệnh như vàng da, vàng mắt, cơ thể mệt mỏi, phù nề, … xuất hiện rõ rệt.
• Xơ gan giai đoạn cuối – Xơ gan F4: Các tế bào, mô gan bị tổn thương hoàn toàn và làm mất chức năng gan. Ở giai đoạn này, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xơ gan cổ trướng và làm phình bụng, hoặc tiến triển thành ung thư gan.

Khám sức khỏe định kỳ, trong đó có siêu âm đo độ xơ hóa gan là biện pháp tốt nhất giúp phát hiện và ngăn ngừa xơ hóa gan tiến triển.

2. Vai trò của siêu âm đo độ xơ hóa gan

Siêu âm đo độ xơ hóa gan được xem là chẩn đoán bắt buộc và thường quy để đánh giá mức độ gan bị xơ hóa cần được thực hiện trong điều trị các bệnh về gan.

Đánh giá mức độ xơ hóa gan giúp phòng ngừa các biến chứng do xơ gan tiến triển gây ra như xơ gan mất bù, ung thư gan. Nếu được chẩn đoán và đánh giá, điều trị sớm, có thể ngăn ngừa xơ gan tiến triển nặng với tỷ lệ hồi phục sau điều trị cao. Cụ thể vai trò của siêu âm đo độ xơ hóa gan như sau:

• Đánh giá mức độ nặng nhẹ, tình trạng xơ gan.
• Chỉ định điều trị phù hợp với mức độ và tình trạng bệnh.
• Theo dõi tiến triển và đánh giá khả năng đáp ứng điều trị của người bệnh.
• Đưa ra tiên lượng bệnh sớm, giúp ngăn ngừa xơ gan tiến triển.

3. Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI

Siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI (ARFI là viết tắt của Acoustic radiation force impulse imaging) là kỹ thuật siêu âm tạo hình xung lực bức xạ âm. Đây là phương pháp siêu âm đàn hồi mới được lựa chọn đầu tiên trong đánh giá độ xơ hóa gan, cho phép chẩn đoán chính xác giai đoạn xơ gan mắc phải.

3.1 Nguyên lý của kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI

Nguyên lý của kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI là hoạt động ghi hình bằng xung lực bức xạ âm, cho phép khảo sát các mô, tế bào ở sâu bên trong mà không cần phải ấn mạnh đầu dò.

Trong một thời gian ngắn, bằng cách dùng xung đẩy, kỹ thuật này kích thích cơ học mô trong ROI được chọn để tạo nên các sóng biến dạng thẳng góc với xung đẩy. Kỹ thuật này đo vận tốc sóng biến dạng bằng chùm SA quy ước và theo dõi trên cùng một đầu dò.

3.2 Điểm nổi bật của kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI

Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI có những đặc điểm nổi bật sau:

• Đánh giá chính xác mức độ xơ hóa gan do có bộ thông số tiêu chuẩn.
• Phần mềm ARFI được tích hợp và cài đặt vào máy siêu âm thông thường, cho phép thực hiện đồng thời thăm khám siêu âm gan tiêu chuẩn và đo độ xơ hóa gan.
• Được lựa chọn vùng khám, nhờ đó tránh các mạch máu trong vùng đo.
• Có thể thực hiện đo độ xơ hóa ở cả hai thùy gan.
• Hình ảnh siêu âm đo độ xơ hóa gan ghi được cho biết thêm thông tin về độ cứng của khối u gan, ranh giới – đường viền khối u, giúp phân biệt u mạch máu gan và u gan ác tính.
• Cho phép thực hiện được ở nhiều bệnh nhân khác nhau như người bị thừa cân, béo phì, không gian sườn hẹp hoặc có nhiều dịch ở bụng,
• Thao tác đơn giản và dễ dàng, không xâm lấn và không gây đau.
• Thời gian thực hiện siêu âm nhanh và cho biết kết quả tức thì.

Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI có thể được thực hiện để đo độ cứng của gan cùng lúc với siêu âm Doppler và B-mode.

3.3 Giá trị của kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI

Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI là kỹ thuật có độ chính xác và mang lại giá trị cao trong chẩn đoán và đánh giá xơ hóa gan (từ xơ hóa đáng kể đến xơ hóa nặng và xơ gan), khắc phục được những hạn chế của một số kỹ thuật khác như có thể thực hiện được trên bệnh nhân béo phì, không gian sườn hẹp, báng bụng, với độ nhạy và độ đặc hiệu cao.

Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI thường được kết hợp với một số kỹ thuật siêu âm khác để làm tăng độ độ đặc hiệu trong chẩn đoán xơ hóa gan đáng kể.

Trong chẩn đoán hình ảnh, siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI là kỹ thuật siêu âm đàn hồi đang được sử dụng tương đối nhiều để đánh giá tình trạng xơ hóa gan không xâm nhập ở các bệnh lý gan như:

• Bệnh gan mạn tính do virus (viêm gan A, B, C): Siêu âm cung cấp kết quả có giá trị chẩn đoán với độ chính xác cao trong đánh giá xơ hóa gan từ xơ hóa đáng kể, đến xơ hóa nặng và xơ gan.
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Cũng như bệnh gan mạn tính do virus, siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI cho kết quả có giá trị cao trong đánh giá mức độ xơ hóa gan ở bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Kỹ thuật siêu âm đo độ xơ hóa gan ARFI là kỹ thuật siêu âm đàn hồi mới được dùng trong đánh giá mức độ xơ hóa gan với độ chính xác cao.

Bệnh xơ gan là bệnh lý nguy hiểm và có thể để lại nhiều biến chứng, tại Vinmec hiện nay có hệ thống máy móc y tế hiện đại, đạt tiêu chuẩn Quốc tế gồm các máy siêu âm hiện đại nhất của hãng GE healthcare của Mỹ như Voluson S8, Voluson S9, 5 Máy chụp Xquang DR số hóa, 3 máy chụp MRI 3 Tesla silent, 1 máy chụp MRI 1.5 Tesla, 1 máy chụp CLVT 256 dãy, 2 máy chụp CLVT 512 dãy và 1 máy chụp CLVT 640 dãy của các hãng chế tạo hàng đầu thế giới như GE, Siemens, Toshiba cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh có thể sớm phát hiện các bệnh lý tiêu hóa nói chung và gan mật nói riêng từ khi chưa có triệu chứng.

Đặc biệt, để nâng cao chất lượng dịch vụ, hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Sàng lọc Gan mật, giúp phát hiện các bệnh lý về gan ở giai đoạn sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng. Ngoài ra, Gói sàng lọc gan mật toàn diện giúp khách hàng:

• Đánh giá khả năng làm việc của gan thông qua các xét nghiệm men gan;
• Đánh giá chức năng mật; dinh dưỡng lòng mạch;
• Tầm soát sớm ung thư gan;
• Thực hiện các xét nghiệm như Tổng phân tích tế bào máu, khả năng đông máu, sàng lọc viêm gan B,C
• Đánh giá trạng thái gan mật qua hình ảnh siêu âm và các bệnh có nguy cơ ảnh hưởng gây ra bệnh gan/làm bệnh gan nặng hơn
• Phân tích sâu các thông số đánh giá chức năng gan mật thông qua xét nghiệm, cận lâm sàng; các nguy cơ ảnh hưởng đến gan và tầm soát sớm ung thư gan mật.

Khi có kết quả thăm khám, bệnh nhân sẽ được tư vấn và điều trị chuyên sâu với các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn