Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú, Bác sĩ Nguyễn Hùng Tiến – Bác sĩ Nội trú Nhi – Sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Khiếm thính có thể là một trong những dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh. Việc cha mẹ nhận biết và sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh rất quan trọng vì nếu phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ khôi phục chức năng nghe và khôi phục khả năng ngôn ngữ. Nếu không hậu quả trẻ sẽ bị điếc bẩm sinh suốt đời.
1. Tổng quan vấn đề khám tai cho trẻ sơ sinh
Ở trẻ sơ sinh bình thường, tỷ lệ khiếm thính là 1/1000 đến 1/2000 (tức cứ 1000 trẻ sinh ra thì có 3-4 trẻ có dấu hiệu giảm thính lực bẩm sinh). Còn trẻ sơ sinh có nguy cơ tổn thương thính giác như trẻ đẻ non với cân nặng thấp, bị bệnh lý vàng da, viêm màng não mủ, quai bị, sởi, mẹ mắc các bệnh truyền nhiễm như rubella….thì tỷ lệ này tăng gấp 4-5 lần.
Nếu chỉ dựa vào bề ngoài sẽ không thể nào biết trẻ có bị điếc bẩm sinh hay không, do đó cần sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh để sớm phát hiện tình trạng thính giác của trẻ. Tùy theo độ tuổi mà trẻ có thể có những dấu hiệu nghi ngờ khiếm thính như sau:
- Nghe thấy tiếng động lớn nhưng trẻ không có những phản xạ như chớp mắt, cử động chân tay…
- Trẻ không nhận biết hoặc khó nhận biết nguồn gốc phát ra âm thanh.
- Trẻ không có sự tiến triển trong phát âm hoặc chậm nói.
- Trẻ nói quá nhỏ hoặc lớn tiếng.
- Trẻ gặp khó khăn trong giao tiếp hoặc trong học tập.
Nếu có các dấu hiệu trên không nhất thiết là trẻ bị khiếm thính, tuy nhiên cha mẹ vẫn nên cho trẻ đi khám bác sĩ tai mũi họng càng sớm càng tốt.
2. Đối tượng nguy cơ mắc khiếm thính
Trẻ có thể bị điếc bẩm sinh do một hoặc một số tác nhân sau:
- Người mẹ bị nhiễm virus nhiễm trùng trong thời gian mang thai (như Rubella, Herpes, giang mai, Cytomegalo, Toxoplasmosis).
- Trong tiền sử gia đình có người bị nghe kém bẩm sinh hoặc tiến triển.
- Trẻ mắc bệnh nặng ngay sau sinh.
- Trẻ bị bất thường sọ mặt (vùng đầu, mặt, tai).
- Trẻ bị viêm màng não mủ hoặc viêm não.
- Trẻ rất yếu khi sinh (cân nặng dưới 1500g) và phải thở máy kéo dài từ 10 ngày trở lên.
- Có dấu hiệu bị các hội chứng có suy giảm sức nghe như Waardenburg hoặc Usher.
Một số bệnh lý ở trẻ có thể khiến trẻ bị điếc bẩm sinh
3. Cách thức sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh
Các bác sĩ sẽ thực hiện sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh nhờ thiết bị đo âm ốc tai (OAE). Đây là phương pháp nhanh gọn, không tốn thời gian, không ảnh hưởng đến thính giác hay sức khỏe của trẻ và cũng không gây đau đớn cho trẻ.
Máy sẽ đo phản xạ của ốc tai khi gặp kích thích âm thanh.
Để khám tai cho trẻ sơ sinh, bác sĩ sẽ đặt một thiết bị nhỏ như tai nghe vào tai trẻ, phát ra những âm thanh “click” và thu lại những phản ứng của ốc tai đối với những kích thích đó.
Nếu máy hiện chữ “Pass”, trẻ đã vượt qua được nghiệm pháp sàng lọc. Tức tại thời điểm sàng lọc, chức năng ốc tai của trẻ hoạt động bình thường. Ngược lại nếu máy hiện chữ “Refer”, nghĩa là thính giác của trẻ không đạt yêu cầu trong lần đo đầu tiên. Cha mẹ cần đưa trẻ đi sàng lọc lại lần 2 sau 12 giờ để chắc chắn chẩn đoán. Nếu lần thứ 2 kết quả vẫn tương tự, cha mẹ sẽ được hướng dẫn đưa trẻ đi khám và đánh giá tại cơ sở chuyên khoa để được định hướng điều trị.
Lưu ý việc sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh nên được thực hiện trong khoảng 24-72 giờ sau sinh. Có nghiên cứu cho rằng sau 2 ngày thì tỷ lệ đo lại lần 2 giảm còn 5-6% so với thực hiện sau 1 ngày tuổi là 11%, do vậy việc nhận biết sớm khả năng thính giác dựa trên phản xạ tự nhiên của trẻ rất quan trọng.
4. Các biện pháp điều trị khiếm thính ở trẻ sơ sinh
Nếu phát hiện được sớm trẻ có vấn đề về khiếm thính, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ phục hồi sức nghe, khả năng nói, phát âm, phát triển ngôn ngữ.
Với trẻ có chẩn đoán tổn thương, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch phục hồi tùy từng trường hợp khác nhau. Một số trẻ sẽ được phẫu thuật cấy điện cực ốc tai để phục hồi thính giác hoặc đeo máy trợ thính nếu trẻ lớn hơn. Trẻ bị khiếm thính nếu được phát hiện sớm và can thiệp từ sớm sẽ có thể nghe, nói và phát triển như trẻ bình thường.
Vì thế, những trường hợp trẻ sinh non, mẹ mắc bệnh trong quá trình mang thai… không nên chủ quan và bỏ qua việc khám tai cho trẻ sơ sinh. Việc thăm khám sẽ giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng sức khỏe trẻ và có hướng can thiệp kịp thời.
Cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm
Hiện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có triển khai gói sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh và trẻ lớn, giúp phát hiện sớm các tình trạng suy giảm thị lực, khiếm thính bẩm sinh. Việc thăm khám và điều trị luôn được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nhi giỏi chuyên môn, tận tâm, kết hợp cùng các trang thiết bị y tế hiện đại nhất nhằm mang đến kết quả điều trị tốt nhất cho trẻ.
Việc điều trị sớm luôn mang lại kết quả tích cực và đảm bảo cho trẻ cuộc sống tốt nhất về sau.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
