Trên thế giới, ung thư gan nguyên phát đứng thứ 5 ở nam giới và thứ 7 ở nữ giới trong các loại ung thư thường gặp và đứng hàng thứ 3 về nguyên nhân gây tử vong do ung thư.
1. Phân loại ung thư gan nguyên phát
Ung thư gan xuất hiện khi các tế bào gan bắt đầu phát triển bất thường và hình thành một khối u ác tính. Có hai loại ung thư gan đó là: ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát.
Ung thư gan nguyên phát hay còn gọi là ung thư biểu mô tế bào gan loại ung thư phổ biến trên thế giới và ở Việt Nam. Nguyên nhân của bệnh có liên quan rõ rệt với viêm gan virus B, viêm gan C, sán lá gan, vai trò của aflatoxin B1, rượu. Việc phòng bệnh ung thư gan hoàn toàn có thể ngăn ngừa được bằng cách tiêm phòng viêm gan, đặc biệt phụ nữ mang thai, trẻ em và thay đổi lối sống.
Ung thư gan nguyên phát được chia nhỏ hơn thành 5 loại dựa vào điểm xuất phát của ung thư trong gan:
- Ung thư biểu mô tế bào gan ( HCC): xuất phát từ các tế bào gan và nó phổ biến hơn ở nam giới và những người bị xơ gan. Đây là loại ung thư thường gặp nhất trong các loại ung thư gan nguyên phát ( khoảng 90% các trường hợp).
- Ung thư tế bào gan dạng tấm sợi (FHCC): đây là một phân loại hiếm gặp của ung thư tế bào gan. Loại ung thư này thường phát triển trên nền mô gan bình thường.
- Ung thư tế bào ống mật (CC): Đây là loại ung thư ít gặp ( chiếm khoảng 5-10% các trường hợp). Tế bào ung thư phát triển từ tế bào biểu mô ống mật.
- Ung thư nguyên bào gan: đây là loại ung thư hiếm gặp ở trẻ em ( chiếm khoảng 0,5-1% trường hợp).
- Sarcoma mạch máu: Đây là loại ung thư rất hiếm, phát triển từ tế bào mạch máu trong gan.
2. Nguy cơ gây ung thư gan nguyên phát
Nguyên nhân gây ung thư gan nguyên phát
Hầu hết những bệnh nhân ung thư gan có ghi nhận một hoặc một vài yếu tố nguy cơ sau:
- Xơ gan: là tình trạng thương tổn tiến triển chậm gây ra sẹo xơ trong nhu mô gan. Có nhiều nguyên nhân gây xơ gan nhưng thường là do uống rượu và viêm gan siêu vi C. Tuy nhiên, chỉ có một số ít bệnh nhân xơ gan tiến triển thành ung thư gan.
- Nhiễm viêm gan siêu vi B hoặc viêm gan siêu vi C lâu dài: thông thường phải mất khoảng 20-30 năm sau khi bị nhiễm bệnh mới xuất hiện ung thư gan. Nhiễm viêm gan siêu vi rất phổ biến ở Châu Á và Châu Phi. Rất nhiều trẻ nhỏ ở đây nhiễm viêm gan siêu vi B, đó là lý do vì sao ung thư gan ở những vùng này thường gặp ở người trẻ tuổi.
- Ăn phải một số chất độc hoặc độc tố. Ví dụ như aflatoxin là chất thường bị lây nhiễm trong một số loại thực phẩm như hạt đậu phộng bị mốc. Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở các nước đang phát triển.
- Một số tình trạng viêm nhiễm kéo dài của đường ruột như viêm loét đại tràng, làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư đường mật.
- Một số bằng chứng cho thấy hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Nhiễm ký sinh trùng ( sán lá gan). Chủ yếu xảy ra ở Châu Phi và Châu Á làm tăng nguy cơ xuất hiện ung thư đường mật.
3. Đặc điểm của ung thư gan nguyên phát
Ở giai đoạn sớm, người bệnh có thể không có triệu chứng gì. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng đầu tiên có thể khá mơ hồ và không rõ ràng như cảm thấy không khỏe, khó chịu buồn nôn, chán ăn, sút cân và mệt mỏi. Nhiều người mắc bệnh ung thư gan nguyên phát đã có các triệu chứng liên quan đến xơ gan từ trước đó. Do đó, nếu đang bị xơ gan mà sức khỏe diễn tiến xấu đi khá nhanh thì khả năng đã có sự xuất hiện của ung thư gan.
Triêu chứng ung thư gan nguyên phát: chán ăn, sút cân và mệt mỏi
Khi ung thư gan tiến triển xa hơn, các triệu chứng đặc hiệu có thể xuất hiện như:
- Đau bụng ở vị trí của gan.
- Vàng da và niêm mạc. Triệu chứng bắt đầu xuất hiện trước tiên ở tròng trắng của mắt sau đó vàng dần dần toàn thân. Vàng da xuất hiện do ung thư gây tắc nghẽn ống mật là bilirubin không được bài tiết xuống ruột và thấm vào máu.
- Ngứa da.
- Bụng phình to, có thể do khối ung thư phát triển to hoặc do tụ dịch trong ổ bụng gây ra bởi các rối loạn chức năng gan.
- Một số trường hợp bệnh nhân có thể bị sốt do xuất huyết ổ bụng do ung thư gan bị vỡ
4. Điều trị ung thư gan
- Phẫu thuật
Phẫu thuật cắt bỏ khối ung thư là phương pháp điều trị được lựa chọn hàng đầu nhằm mục đích điều trị triệt để ung thư nếu còn có thể thực hiện được. Phương pháp này được thực hiện khi khối u không quá to, chưa lan rộng ra ngoài gan và phần gan còn lại sau khi cắt còn đủ đảm nhiệm chức năng của nó. Mô gan còn lại sẽ tái sinh bù trừ vào phần gan bị cắt sau vài tuần. Tuy nhiên, không thể thực hiện phương pháp này nếu khối u quá to mà gan bị xơ nặng.
Ghép gan cũng là một lựa chọn điều trị triệt để nhưng cũng chỉ phù hợp cho một số rất ít trường hợp.
Vài phẫu thuật khác đóng vai trò điều trị giảm nhẹ. Ví dụ như phẫu thuật đặt ống thông đường mật khi có hiện tượng tắc mật do ung thư xâm lấn vào ống mật để điều trị vàng da, đặt ống dẫn lưu dịch qua thành bụng để giảm nhẹ báng bụng.
- Hóa trị
Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc chống ung thư để diệt tế bào ung thư hoặc để ngăn chặn chúng phát triển. Phương pháp này không thể chữa khỏi ung thư nhưng có thể làm giảm kích thước khối u và nhờ đó làm chậm tiến triển của bệnh.
Nhiều loại thuốc mới đang được nghiên cứu để điều trị ung thư gan như Sorafenib là một loại thuốc ức chế Kinase đa mục tiêu. Nó cản trở sự tăng trưởng của tế bào ung thư. Nghiên cứu cho thấy Sorafenib có thể có lợi ích cho những bệnh nhân ung thư gan giai đoạn tiến triển xa.
Nhìn chung ung thư gan nguyên phát có tiên lượng khá xấu. Người mắc bệnh ung thư gan thường có sức khỏe kém do xơ gan kèm theo. Chỉ một số ít bệnh nhân có cơ hội điều trị triệt để bằng phẫu thuật cắt bỏ ung thư gan hoặc ghép gan. Khi không còn điều trị triệt để được nữa, các phương pháp khác chỉ có thể làm chậm tiến triển của bệnh.
Khi thấy xuất hiện các triệu chứng trên bạn cần đến gặp bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời tránh những điều xấu nhất xảy ra.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn