Trật xương bánh chè bẩm sinh thường đi kèm theo bất thường về cấu trúc xương và gân cơ vùng gối. Bệnh nhân được chỉ định thực hiện phẫu thuật xương bánh chè để điều trị hữu hiệu cho tình trạng này.
1. Trật xương bánh chè gây hậu quả gì?
Xương bánh chè được xem là xương vừng lớn nhất trên cơ thể, nằm ở vùng gối. Nó thuộc hệ thống duỗi gối, là điểm tựa cánh tay đòn của cơ tứ đầu và là phanh hãm của gối. Xương bánh chè tham gia vào quá trình vận động của khớp gối, là một thành phần bảo vệ khớp gối (vì xương bánh chè nằm ở mặt trước khớp gối).
Trật xương bánh chè (xương bánh chè bị trật ra ngoài) là tình trạng mà hậu quả lâu dài có thể dẫn tới đứt dây chằng chêm – bánh chè, viêm khớp xương bánh chè – đùi hoặc làm bẹt lồi cầu ngoài xương đùi. Trên lâm sàng, không khó để xác định sai khớp xương bánh chè. Tuy nhiên, việc xác định nguyên nhân ở từng trường hợp sai khớp xương bánh chè lại tương đối khó khăn.
2. Phương pháp phẫu thuật trật xương bánh chè
2.1 Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định thực hiện phẫu thuật cho các trường hợp được chẩn đoán bị sai khớp xương bánh chè. Chống chỉ định cho các trường hợp được chống chỉ định trong ngoại khoa nói chung.
2.2 Chuẩn bị
- Nhân sự thực hiện: Người phẫu thuật là bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình;
- Người bệnh: Được các bác sĩ giải thích đầy đủ về quy trình phẫu thuật, mục đích phẫu thuật, các tai biến hoặc biến chứng có thể xảy ra trong và sau phẫu thuật (tai biến do gây tê, gây mê). Bệnh nhân cũng được yêu cầu nhịn ăn trước khi phẫu thuật 6 giờ;
- Phương tiện kỹ thuật: Bộ dụng cụ đại phẫu;
- Hồ sơ bệnh án: Chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ đúng theo quy định;
- Thời gian phẫu thuật dự kiến: 90 phút.
Phẫu thuật xương bánh chè cần được chẩn đoán và có các phương tiện kỹ thuật cần thiết
2.3 Tiến hành phẫu thuật
- Tư thế bệnh nhân: Nằm ngửa, kê gối bên dưới khoeo chân của bệnh nhân;
- Vô cảm: Thực hiện gây tê cùng cụt hoặc gây mê nội khí quản;
- Rạch da, cân theo mặt trước gối – ngoài đùi. Tiếp đó, kéo dài qua mặt bên ngoài của gối, vòng tới lồi củ trước xương chày;
- Bộc lộ cơ tứ đầu, xương bánh chè (2 cánh bánh chè trong và ngoài);
- Cắt cánh bánh chè trong, bóc bỏ bao xơ rộng khoảng 1,5cm thành hình múi cam;
- Cắt tách khoảng dính giữa bờ ngoài xương bánh chè với dây chằng thêm. Sau đó, cắt bóc tách, mở rộng 2 mép cánh bánh chè ngoài;
- Chuyển lên xử trí khối cơ tứ đầu, tùy tình trạng tổn thương cơ tứ đầu để chọn kỹ thuật thực hiện cho phù hợp. Sau khi tách vùng xơ hóa cơ, bác sĩ thực hiện nghiệm pháp “bẻ gấp gối”, giải phóng trước những cơ căng cứng hơn. Kiên trì thực hiện nghiệm pháp này, tách cơ cho tới khi gối gấp được 120° thì dừng lại. Riêng với cơ thẳng đùi, cắt tách cách bờ trên xương bánh chè khoảng 1,5 – 2cm. Có thể thực hiện tạo hình cơ tứ đầu đùi theo Payer E, Thompson;
- Gấp dần khớp gối, nhẹ nhàng đẩy xương bánh chè trượt từ ngoài vào trong để xương bánh chè chuyển động êm ái giữa 2 lồi cầu đùi, trở về vị trí giải phẫu bình thường;
- Khâu 2 mép của vết mổ cánh bánh chè trong (thu hẹp cánh bánh chè trong). Động tác này sẽ làm toác rộng 2 mép của cánh bánh chè ngoài;
- Khâu chuyển cơ rộng trong lên bờ trên xương bánh chè;
- Khâu vết mổ và băng vô khuẩn;
- Nẹp bột đùi cẳng chân gối gấp 60°.
2.4 Theo dõi sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật xương bánh chè, nếu người bệnh gặp các tai biến sau, cần xử lý ngay:
- Tụ máu và phù nề sau mổ: Cần lấy máu tụ và băng ép;
- Nhiễm trùng sau mổ: Nên tách vết mổ, làm sạch và để hở;
- Phục hồi chức năng sau phẫu thuật một cách tích cực cho bệnh nhân.
Trật xương bánh chè có thể dẫn tới thoái hóa khớp, hạn chế vận động hằng ngày của bệnh nhân. Vì vậy, người bệnh cần được phẫu thuật điều trị trật xương bánh chè. Trước, trong và sau quá trình phẫu thuật, bệnh nhân cần nghiêm túc tuân thủ mọi chỉ định của bác sĩ, tránh những di chứng hậu phẫu thuật xương bánh chè.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
