Tiêm ngoài màng cứng trị đau rễ thần kinh thắt lưng là một phương pháp ít xâm lấn, can thiệp vào khu vực tổn thương để giảm đau, chống viêm. Kỹ thuật này đơn giản và cho hiệu quả cao.
1. Bệnh lý đau rễ thần kinh thắt lưng
Đau rễ thần kinh thắt lưng là bệnh lý thường gặp trong lĩnh vực thần kinh và nội khoa, bệnh ngày càng trở nên phổ biến ở mọi giới, mọi lứa tuổi.
Khi các rễ thần kinh hông bị chèn ép, bệnh nhân biểu hiện “đau kiểu rễ”, cơn đau thắt, như điện giật, kim châm, tăng lên khi gắng sức (ho, rặn, hắt hơi…) khi thay đổi tư thế hoặc đứng lâu. Đặc biệt là đau lan theo đường đi của rễ thần kinh bị kích thích tùy theo vị trí chèn ép. Căn nguyên đau rễ thần kinh thắt lưng rất đa dạng, nguyên nhân hay gặp nhất là do tác động và áp lực từ căn bệnh thoát vị đĩa đệm, đau lưng lâu ngày dẫn đến tình trạng kích ứng và viêm nhiễm các rễ thần kinh.
Đau rễ thần kinh thắt lưng có thể gặp ở mọi lứa tuổi
2. Tiêm ngoài màng cứng trị đau rễ thần kinh thắt lưng cho hiệu quả cao
2.1. Phương pháp tiêm ngoài màng cứng là gì?
Tiêm ngoài màng cứng là việc đưa thuốc vào không gian xung quanh tủy sống (không gian ngoài màng cứng) để giảm viêm tạm thời do thoát vị đĩa đệm gây nên. Việc tiêm thuốc có thể làm giảm đau và sưng ở bên trong hoặc xung quanh rễ thần kinh cột sống, cũng như xung quanh các dây thần kinh bị tổn thương mà kịp thời chưa thể chữa lành.
Để xác định vị trí tiêm chính xác, bác sĩ có thể sử dụng đèn soi huỳnh quang hoặc chụp cắt lớp CT. Điều này sẽ giúp bác sĩ xác định được khu vực đau cụ thể để người bệnh nhận được lợi ích điều trị tối đa từ các mũi tiêm.
Nhiều trường hợp đau dữ dội, khủng khiếp lan dọc cột sống thắt lưng, khó khăn trong sinh hoạt, không thể tự đi lại được. Sau khi điều trị theo phác đồ tiêm ngoài màng cứng, bệnh nhân đã có thể vận động bình thường trở lại, cơn đau giảm đáng kể.
2.2. Ưu điểm của phương pháp tiêm ngoài màng cứng
Đây là một kỹ thuật đơn giản và rất có hiệu quả trong nhiều trường hợp đau cấp tính, ít xâm lấn, bảo tồn được đĩa đệm và làm giảm tỷ lệ bệnh nhân phải phẫu thuật. Tiêm ngoài màng cứng sẽ được chỉ định cho trường hợp: Thoát vị đĩa đệm hoặc đĩa đệm bị phình ra làm tổn thương dây thần kinh. Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm thất bại gây đau lưng hoặc đau chân mạn tính. Dây thần kinh cột sống, đốt sống và các mô xung quanh bị chấn thương.
Phương pháp chống chỉ định cho các trường hợp: Viêm, loét, nhiễm khuẩn vùng tiêm; tổn thương nặng cột sống thắt lưng cùng như viêm đốt sống, ung thư đốt sống…; Rối loạn đông máu, đang dùng thuốc chống đông và các chống chỉ định liên quan đến thuốc loét dạ dày tiến triển, chảy máu đường tiêu hóa, tiểu đường khó kiểm soát.
2.3. Chuẩn bị gì trước khi tiêm ngoài màng cứng?
Trước khi tiến hành tiêm ngoài màng cứng, người bệnh có thể không được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vòng vài giờ trước khi thực hiện thủ thuật tiêm ngoài màng cứng. Điều này có tác dụng ngăn chặn các cơn đau bụng sau khi tiêm. Người bệnh có thể được yêu cầu đi vệ sinh hoặc sử dụng thuốc để đi vệ sinh trước khi thực hiện tiêm ngoài màng cứng.
Khi tiến hành tiêm thuốc, bạn sẽ được đặt trên một bản huỳnh quang hoặc CT Scan để bác sĩ dễ dàng nhận biết các vị trí tiêm. Tiêm ngoài màng cứng là một thủ thuật ngoại khoa. Người bệnh có thể về nhà sau khi tiêm hoặc sau khi thuốc tê đã hết tác dụng. Tuy nhiên, bạn không nên lái xe hoặc tự đi về nhà, điều này có thể gây ra nguy hiểm. Vì vậy, hãy nhờ người thân hoặc bạn bè đưa bạn về nhà sau khi thực hiện thủ thuật này.
Bệnh nhân được chụp CT Scan để bác sĩ dễ dàng nhận biết các vị trí tiêm
2.4. Các bước tiến hành kỹ thuật tiêm ngoài màng cứng
Bước 1. Tư thế người bệnh
Nằm nghiêng ở trạng thái thư giãn, lưng quay ra ngoài sát thành giường, chân co vào ngực để làm cong giãn đoạn cột sống thắt lưng.
Bước 2. Vị trí chọc kim
Khoang liên đốt L5 – S1.
Bước 3. Tiến hành kỹ thuật
Sát khuẩn: Bác sĩ rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn, đeo găng vô trùng. Điều dưỡng sát khuẩn vùng tiêm 2 lần bằng cồn iốt, sau đó sát khuẩn lại lần 3 bằng cồn 70 độ.
- Chọn vị trí chọc kim: Thầy thuốc dùng ngón cái bàn tay trái ấn dọc theo các mỏm gai vùng thắt lưng, xác định khoảng liên đốt L5- S1 (tương đương đường liên mào chậu).
- Chọc kim vào khoang ngoài màng cứng: Thầy thuốc dùng tay phải cầm kim chọc dò, đưa nhanh kim qua da ở khoang liên đốt L5- S1, sau đó nhẹ nhàng đưa dần vào, sau khi qua dây chằng vàng sẽ có cảm giác kim bị hẫng, dừng lại, rút nòng kim nếu không có dịch chảy ra thì kiểm tra xem kim đã vào đúng vị trí ngoài màng cứng chưa.
- Kiểm tra kim đã đúng vị trí ngoài màng cứng.
- Bơm thuốc vào khoang ngoài màng cứng: Khi đã đảm bảo chắc chắn kim vào khoang ngoài màng cứng, bơm từ từ khoảng 3ml Hydrocortison acetate hoặc 40mg Depo medrol.
- Rút kim, ép cầm máu tại chỗ, sát khuẩn lại, dùng gạc vô khuẩn băng vết chọc.
- Để người bệnh nằm nghỉ khoảng 10 – 15 phút trên giường.
- Không rửa nước vào vùng tiêm trong vòng 24 giờ, bóc băng gạc sau 24 giờ, tránh các động tác quá mạnh trong những ngày đầu sau điều trị.
Tiêm ngoài màng cứng cho bệnh nhân
2.5. Các biểu hiện bình thường/bất thường sau khi tiêm
Biểu hiện bình thường:
- Đau tại chỗ 1 – 2 ngày
- Tê bì vùng thắt lưng hai chân 1 – 2 ngày.
Biểu hiện bất thường:
- Chảy máu tại chỗ tiêm, mạch nhanh, huyết áp tụt, chân tay lạnh
- Giảm vận động hai chân
- Sốt.
Khi có những biểu hiện bất thường trên sau phẫu thuật thì người bệnh cần tái khám ngay để chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phương pháp này đòi hỏi bác sĩ phải có kỹ thuật chuyên khoa và sự cảm nhận tinh túy của bàn tay. Khi đưa kim và điều chỉnh kim vào đúng khung ngoài màng cứng. Kỹ thuật tuy đơn giản, nhưng đòi hỏi phải thật thận trọng, không nóng vội mà đưa kim quá mạnh vào khoang dưới nhện.
Hiện nay, phương pháp này được thực hiện thường quy tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng với thiết bị máy móc hiện đại, có máy siêu âm định vị đường vào, công tác vô khuẩn tốt đã tiến hành hàng trăm ca thủ thuật này với tỷ lệ thành công 90%.
Bác sĩ Phạm Thị Sơn hiện đang là Bác sĩ chuyên ngành Thần kinh Khoa Khám bệnh & Nội khoa Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng đã có 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thần kinh. Đặc biệt bác sĩ có rất nhiều kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh như: tai biến mạch não, thoát vị đĩa đệm cột sống, parkinson, động kinh, các bệnh lý thần kinh ngoại biên, đau đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ…
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Bài viết này được viết cho người đọc tại Hải Phòng.
