Thế nào là xét nghiệm sinh hóa miễn dịch?

Bài viết được viết bởi ThS.BS Trần Quỳnh Trang – Bác sĩ Hóa sinh, Khoa Xét nghiệm – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Các phương pháp phát hiện phức hợp kháng nguyên kháng thể được gọi chung là phương pháp miễn dịch. Thông qua việc xác định lượng phức hợp miễn dịch tạo thành sau phản ứng để tính ra nồng độ chất cần đo.

1. Xét nghiệm sinh hóa miễn dịch để làm gì?

Các xét nghiệm được sử dụng dựa trên cơ sở hệ thống miễn dịch của cơ thể: Để chống lại vi trùng, các chất lạ xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể. Kháng thể là các protein có thể liên kết với một loại vi trùng hoặc chất cụ thể, giống như chìa khóa vừa với một lỗ khóa cụ thể. Kháng thể bắt vi trùng hoặc các chất lạ, trung hòa chúng và thu hút các tế bào miễn dịch khác.

Các xét nghiệm miễn dịch được sử dụng trong các phòng xét nghiệm bằng cách tạo ra các kháng thể nhân tạo chính xác phù hợp với các chất hoặc mầm bệnh. Khi các kháng thể này tiếp xúc với mẫu máu, nước tiểu hoặc phân, chúng liên kết với chất phù hợp hoặc mầm bệnh nếu được tìm thấy trong mẫu.

Các phương pháp miễn dịch:

• Miễn dịch đo độ đục
• Miễn dịch hóa phát quang
• Miễn dịch điện hóa phát quang

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City hiện đang sử dụng cả ba phương pháp trên.

Xét nghiệm miễn dịch đo độ đục được ứng dụng trong việc định lượng các chất có trọng lượng phân tử không quá nhỏ như: CRP, IgA, IgG, IgM, Microalbumine, Prealbumin…

Xét nghiệm miễn dịch hóa phát quang, hiện nay đã được thực tế và công nghệ chứng minh là kết quả xét nghiệm chính xác hơn, dải đo rộng, không cần pha loãng mẫu và nhạy hơn các phương pháp ELISA, EIA, FEIA đo màu thông thường và không cần ủ lâu. Xét nghiệm miễn dịch hóa phát quang được sử dụng để phân tích nhiều hợp chất có tầm quan trọng như dược phẩm, hormon và các marker sinh dục khác.

Xét nghiệm miễn dịch điện hóa phát quang, sử dụng ba loại nguyên lý: nguyên lý sandwich, nguyên lý cạnh tranh và nguyên lý bắc cầu.

Trong đó, nguyên lý cạnh tranh dùng cho việc phân tích những chất có kích thước vô cùng nhỏ như FT3, FT4, Cortisol, Testosterone, Estradiol, Progesterone…

Nguyên lý sandwich: dùng cho việc phân tích những chất có kích thước lớn hơn như: TSH, FSH, LH, PSA, AFP, CA 19-9, CA 15-3…

Nguyên lý bắc cầu giúp cho việc phát hiện những kháng thể trong mẫu thử như: IgG, IgM, IgA…

Xét nghiệm miễn dịch được sử dụng rộng rãi, bao gồm:

• Xét nghiệm dị ứng: để phát hiện các kháng thể chống lại các chất gây dị ứng như phấn, hoa, cỏ hoặc một số loại thực phẩm.

2. Xét nghiệm sinh hóa miễn dịch tại Vinmec

Hiện nay bệnh viện Vinmec Times City đã và đang thực hiện thành công test 36 dị nguyên, có thể tìm được cùng lúc các nguyên nhân gây bệnh thường gặp như: tôm, thịt bò, nấm mốc, bụi nhà…

• Phát hiện vi trùng gây nhiễm trùng: Bệnh nhân bị viêm Amidan do vi khuẩn, xét nghiệm ASLO cho phép nhận diện và định lượng kháng thể chống streptolysin O trong cơ thể người bệnh. Với sự phát hiện kháng thể này giúp chứng minh người bệnh đang hoặc đã từng nhiễm trùng do liên cầu. Ngoài ra xét nghiệm ASLO cũng hữu ích để xác định đúng tình trạng viêm cầu thận, đau khớp do liên cầu khuẩn nhóm A hay nguyên nhân khác.
• Chẩn đoán các cơn đau tim và huyết khối: Ngay sau khi bị đau tim hoặc nếu ai đó bị huyết khối, mức độ cao hơn của một loại protein nhất định được tìm thấy trong máu. Troponin T với thời gian bán hủy khoảng 2h, có thể tăng lên trong huyết tương 3 – 4h đầu tiên sau nhồi máu cơ tim cấp và tăng đến 2 tuần, nên có thể được chỉ định trong các trường hợp chẩn đoán và theo dõi diễn biến hội chứng vành cấp. CK – MB có thể được sử dụng hữu ích hơn Troponin trong theo dõi nhồi máu lại hoặc nhồi máu kéo dài bởi vì sự tăng mức độ CK – MB chỉ kéo dài 2 – 3 ngày sau nhồi máu cơ tim, trong khi sự tăng Troponin có thể kéo dài đến 14 ngày. Như vậy, nếu nhồi máu cơ tim tái phát sớm, CK – MB đã giảm lại lập tức tăng lên, còn nếu nhồi máu cơ tim kéo dài thì sau 3 ngày, hoạt độ CK – MB vẫn còn cao. CRPhs không chỉ là một dấu ấn sinh học của tình trạng viêm mà còn là yếu tố tham gia trực tiếp vào quá trình xơ vữa động mạch. CDC và AHA đã khuyến nghị các hướng dẫn sau đây để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong tương lai: CRPhs 3 mg/L: nguy cơ cao.

• Xét nghiệm tầm soát ung thư: Bằng các kỹ thuật xét nghiệm miễn dịch tiên tiến có thể phát hiện các dấu ấn ung thư. Trong ung thư đường tiêu hóa: AFP tăng trong ung thư gan, ung thư tế bào mầm. CEA tăng trong ung thư đường tiêu hóa như: ung thư thực quản, gan, tụy, đại trực tràng, buồng trứng, tử cung…CA 125 có vai trò trong chẩn đoán ung thư buồng trứng, kiểm tra sự thành công của quá trình điều trị. SCC mặc dù không thật phù hợp cho mục đích tầm soát ung thư tế bào vảy bởi độ đặc hiệu và độ nhạy tương đối thấp, nhưng chúng lại là xét nghiệm tối ưu để theo dõi được tiến trình của bệnh và có thể đánh giá sự đáp ứng điều trị của ung thư tế bào vảy khi nguyên phát và tái phát. CA 15 -3 cao thường được sử dụng để theo dõi đáp ứng điều trị và sự tái phát của ung thư vú.
• Xét nghiệm nước tiểu: Nếu đường, máu, protein hoặc tế bào viêm được tìm thấy trong nước tiểu, đó có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc tổn thương thận.

• Thai kỳ ở phụ nữ: Beta HCG thực hiện nhằm kiểm tra nồng độ HCG có trong máu hoặc trong nước tiểu. Giúp chẩn đoán có thai hay không có thai, sử dụng để tìm thai ngoài tử cung, sử dụng xét nghiệm này kết hợp với các xét nghiệm tầm soát khác để tìm kiếm thai nhi có bị tăng nguy cơ mắc phải dị tật bẩm sinh hay không, ví dụ như hội chứng Down.
• Thử nhanh các loại thuốc: Xét nghiệm giúp phát hiện những loại thuốc gây ảo giác như thuốc lắc, cần sa, cocain và một số loại thuốc gây tác động đến thần kinh, gồm ma túy tổng hợp, morphine hay thuốc ngủ.

Qua đó, có thể thấy rằng xét nghiệm sinh hóa miễn dịch ngày càng được áp dụng phổ biến trong lĩnh vực y khoa. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

XEM THÊM:

• Các loại xét nghiệm miễn dịch thường dùng
• Định lượng kháng thể kháng Cardiolipin IgG
• Các xét nghiệm chẩn đoán dị ứng