Rối loạn co giật ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Thái Ngọc Châu – Bác sĩ Nhi sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Rối loạn co giật sơ sinh thường biểu hiện đa dạng nhưng lại không quá rõ ràng, khó phát hiện. Tuy dấu hiệu nhỏ nhưng với trẻ sơ sinh, rối loạn co giật có thể do nhiều nguyên nhân của bệnh lý.

1. Triệu chứng của rối loạn co giật sơ sinh là gì?

Những dấu hiệu của trẻ sơ sinh thường tương đối nhẹ, nếu không chú ý sẽ rất khó nhận ra. Các biểu hiện co giật ở trẻ sơ sinh rất đa dạng, xuất hiện liên tục nhiều lần như:

• Cử động bất thường ở cơ mặt, má, môi.
• Cử động bất thường ở mặt như nhìn một chỗ, mắt giật giật…
• Rối loạn cử động toàn thân, run giật các chi không kiểm soát.
• Có dấu hiệu co cứng cơ, hàm.

Nếu không phát hiện ngay khi mới bắt đầu co giật, theo thời gian các triệu chứng sẽ thay đổi mạnh hơn như:

• Dấu hiệu khó thở, cơ thể tím tái của suy hô hấp.
• Thóp phồng ở trẻ sơ sinh.
• Các dấu hiệu thiếu máu.
• Liệt dây thần kinh não, dây thần kinh điều khiển các chi.
• Sốt.
• Vòng đầu thay đổi, to nhỏ bất thường.

2. Nguyên nhân gây rối loạn co giật sơ sinh?

Khác với trẻ lớn, bệnh rối loạn co giật ở trẻ sơ sinh thường có nguyên nhân rõ ràng. Chính vì vậy việc tìm ra nguyên nhân gây bệnh là bước vô cùng cần thiết để điều trị cho trẻ. Các nguyên nhân gây rối loạn co giật sơ sinh bao gồm:

• Do tính di truyền: Cần xác định rõ ràng trong gia đình có người từng bị hay không.
• Do chế độ sinh hoạt, ăn uống của người mẹ: Nếu trong thời kỳ mang thai, người mẹ sử dụng các chất kích thích như chất gây nghiện, rượu bia hay quá nhiều cafe cũng sẽ gây nên tình trạng co giật khi sinh cho trẻ.
• Do trẻ sơ sinh bị ngạt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây rối loạn co giật sơ sinh. Trẻ bị ngạt trước, trong hoặc sau khi sinh cũng có thể dẫn đến co giật. Nếu do nguyên nhân này thì cơn co giật thường sẽ nặng và khó điều trị, nhưng sẽ giảm dần sau khoảng 3 – 4 ngày.
• Nhiễm trùng sơ sinh: Với trường hợp bị nhiễm trùng sơ sinh như viêm màng não hay nhiễm trùng máu thì có thể gây co giật. Nếu vì nguyên nhân này thì cơn co giật sẽ đi kèm theo các triệu chứng và dấu hiệu khác.
• Mẹ bị tiểu đường: Một số trường hợp mẹ bị tiểu đường thì trẻ sơ sinh dễ có nguy cơ hạ đường huyết, dẫn đến ngạt và lên cơn co giật. Hạ đường huyết ở trẻ sơ sinh kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, mang đến hậu quả khôn lường.
• Trẻ sơ sinh bị đa hồng cầu, tăng đông máu do di truyền hoặc bị hạ huyết áp có nhiều khả năng dẫn đến nhồi máu não, đột quỵ. Cơn co giật khi đột quỵ rất nguy hiểm với trẻ, bởi nó có thể dẫn đến ngừng thở đột ngột.

3. Chẩn đoán xác định rối loạn co giật ở trẻ sơ sinh

Bác sĩ có thể dự đoán phần nào nguyên nhân gây nên cơn co giật của trẻ sơ sinh dựa trên thời gian phát bệnh. Cụ thể:

• Nếu trẻ bị co giật trong 48 giờ sau sinh thì nguyên nhân chủ yếu là do bị ngạt khi sinh, hạ đường huyết, phụ thuộc Pyridoxine, dị dạng não,…
• Trong 3 – 7 ngày đầu bị co giật thì thường do viêm màng não, hạ canxi máu.
• Sau 7 ngày có thể do rối loạn chuyển hóa bẩm sinh.

Sau khi xác định thời gian co giật, bác sĩ sẽ thăm khám triệu chứng lâm sàng, bao gồm:

• Co giật xuất hiện toàn thân hay chỉ ở bộ phận nhất định?
• Phản xạ ánh sáng của đồng tử.
• Có xuất hiện tình trạng ngừng thở hay không?
• Thóp trẻ có dấu hiệu phồng hay không?
• Xem xét màu sắc da để tìm dấu hiệu thiếu máu.
• Tìm vị trí nhiễm trùng.

Có thể có trường hợp run các chi nhưng lành tính. Dấu hiệu cơ bản để phân biệt là run chi nhanh hơn co giật và không ảnh hưởng đến mắt. Cơn run này thường xuất hiện khi bị kích thích từ bên ngoài và có thể chấm dứt khi người lớn kiềm nhẹ tay chân trẻ. Ngược lại, nếu là nguyên nhân khác thì cơn co giật cũng sẽ không ngừng khi giữ trẻ.

Các xét nghiệm cần làm để xác định chính xác nguyên nhân gồm:

• Có dấu hiệu nghi viêm màng não thì cần chọc dò não tủy.
• Siêu âm qua thóp khi nghi dấu hiệu xuất huyết não, màng não.
• Xét nghiệm Glucose huyết thanh, điện giải, máu, nước tiểu,…
• Đo độ bão hòa oxy máu.
• Với trẻ có tình trạng ổn định có thể chụp CT và MRI.
• Khi đã loại trừ hết các nguyên nhân tổn thương khác thì cần kiểm tra điện não đồ để xác định khả năng trẻ bị co giật do động kinh.
• Phương pháp điện não đồ (EEG) có thể xác định xem trẻ sơ sinh có bị co giật hay không cũng như giám sát trong quá trình điều trị. Phương pháp này chính xác nhất ngay cả khi trẻ ngủ hoặc thức, tối thiểu liên tục trên 2 giờ. Với EEG có thời gian giám sát trên 24 giờ thì có thể phát hiện được những cơn co giật không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt trong thời gian đầu trẻ bị tổn thương hệ thống thần kinh trung ương.

Tóm lại, rối loạn co giật sơ sinh thường biểu hiện đa dạng nhưng lại không quá rõ ràng, khó phát hiện. Tuy dấu hiệu nhỏ nhưng với trẻ sơ sinh, rối loạn co giật có thể do nhiều nguyên nhân của bệnh lý, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Do đó, ngay khi nhận thấy các triệu chứng co giật ở trẻ sơ sinh, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán và điều trị.

Hiện nay, Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec được nhiều bậc phụ huynh tin tưởng lựa chọn để thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải. Vinmec mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao bởi:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ hàng đầu về Nhi khoa: Gồm các chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108… Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám – chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,… theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh – sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn