Kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA) là chụp lại hình ảnh mạch máu bằng tia X. Kỹ thuật này có thể áp dụng với nhiều mạch máu khác nhau trong cơ thể, bên cạnh đó còn có thể kết hợp với thủ thuật nong cầu nối mạch chi. Vậy quy trình chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền diễn ra như thế nào?
1. Cầu nối mạch chi là gì?
Cần nối động – tĩnh mạch tự thân (Arteriovenous fistula – AVF) cũng như cầu nối động – tĩnh mạch nhân tạo (arteriovenous graft – AVG) là một trong những vấn đề quan trọng sống còn đối với bệnh nhân có bệnh thận giai đoạn cuối, cần phải lọc máu chu kỳ. Cầu nối AVF có thể tồn tại với nhiều dạng khác nhau, nằm ở nhiều vị trí giải phẫu khác nhau như vùng dưới khuỷu, trên khuỷu, dưới bẹn…
Cầu nối AVF được hình thành bằng cách phẫu thuật để tạo ra sự thông thương trực tiếp từ động mạch sang tĩnh mạch. Do đó, đặc điểm, cấu trúc và huyết động của cầu nối AVF không giống như một động mạch hay tĩnh mạch điển hình thông thường. Việc tạo ra cầu nối thông trực tiếp từ động mạch sang tĩnh mạch nhằm mục đích lọc máu chu kỳ.
Bản thân các cầu nối mạch chi này không phải là một cấu trúc mạch máu có tuần hoàn “bình thường”, mà là một dạng tuần hoàn “bệnh lý”, cướp máu của vùng ngọn chi và gây xơ hóa thành mạch, gây huyết khối lòng mạch, tăng tiền gánh cho tim…
Vì vậy việc tạo ra càng nhiều cầu nối đồng nghĩa với việc tạo ra nhiều vòng tuần hoàn bệnh lý, cơ thể người bệnh sẽ càng dễ bị tổn thương và phát sinh nhiều biến chứng, đặc biệt là biến chứng đối với mô mềm.
Có thể thấy việc áp dụng các biện pháp để kéo dài tuổi thọ cầu nối là một trong những quan điểm được chấp nhận rộng rãi, và một trong những phương pháp điều trị tái thông cầu nối AVF/AVG đó là nong tạo hình lòng mạch bằng bóng.
2. Chỉ định chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền
- Hẹp tắc cầu nối > 50% đường kính lòng mạch
- Lưu lượng máu đi qua cầu nối giảm < 300ml/phút
3. Chống chỉ định chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền
Người bệnh rối loạn đông máu nặng có chống chỉ định thực thiện thủ thuật này
- Nhiễm trùng da tại vùng mở đường để vào lòng mạch
- Bệnh nhân dị ứng thuốc đối quang iod khi chụp số hóa xóa nền
- Người bệnh mắc chứng rối loạn đông máu nặng và mất kiểm soát (chỉ số prothrombin 1.5 và số lượng tiểu cầu < 50 g/l)
- Phụ nữ đang mang thai.
4. Chuẩn bị trước khi thực hiện quy trình chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền
Người thực hiện kỹ thuật
- Bác sĩ chuyên khoa;
- Bác sĩ phụ trợ;
- Kỹ thuật viên điện quang;
- Điều dưỡng;
- Bác sĩ, kỹ thuật viên gây mê (nếu bệnh nhân không thể hợp tác).
Các loại thuốc cần chuẩn bị
- Thuốc tê tại chỗ;
- Thuốc tiền mê và thuốc gây mê toàn thân (nếu bệnh nhân có chỉ định gây mê toàn thân);
- Thuốc chống đông máu;
- Thuốc trung hòa thuốc chống đông máu;
- Thuốc đối quang iod tan trong nước;
- Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc.
Máy móc phương tiện
- Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA);
- Máy bơm điện chuyên dụng;
- Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh;
- Áo chì, tạp dề để che chắn tia X.
Chuẩn bị người bệnh
- Người bệnh được giải thích kỹ càng về thủ thuật và quy trình chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền để hợp tác với bác sĩ và các kỹ thuật viên;
- Người bệnh cần phải nhịn ăn, nhịn uống trước đó 6 giờ hoặc có thể uống không quá 50ml nước;
- Sau khi vào phòng can thiệp chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền, người bệnh sẽ nằm ở tư thế ngửa, được các kỹ thuật viên lắp máy theo dõi các dấu hiệu sinh tồn như: nhịp thở, mạch đập, huyết áp, điện tim, khí máu động mạch. Trường hợp người bệnh không hợp tác hoặc quá khích sẽ được chỉ định thuốc an thần;
- Sát trùng bề mặt da bằng dung dịch sát khuẩn và phủ khăn vô khuẩn có lỗ.
5. Quy trình chụp và nong cầu nối mạch chi số hoá xoá nền
Người bệnh nằm ở tư thế ngửa trên bàn chụp DSA, kỹ thuật viên tiến hành đặt đường truyền
Gây tê/ gây mê
Người bệnh nằm ở tư thế ngửa trên bàn chụp DSA, kỹ thuật viên tiến hành đặt đường truyền, thường dùng là dung dịch huyết thanh mặn đẳng trương 0.9% để truyền. Đối với hầu hết các trường hợp chụp DSA cầu nối mạch chi, bệnh nhân chỉ cần gây tê tại chỗ.
Tuy nhiên với các trường hợp ngoại lệ cần phải tiêm thuốc tiền mê như: trẻ em dưới 5 tuổi, chưa có ý thức hợp tác với bác sĩ hoặc bệnh nhân quá kích động, sợ hãi… thì cần tiến hành gây mê toàn thân trong suốt quá trình thực hiện thủ thuật.
Đặt ống vào lòng mạch
Tùy theo vị trí và mục đích can thiệp nong cầu nối mạch chi mà có thể mở đường vào lòng mạch theo vị trí hay chiều dòng chảy khác nhau (xuôi dòng, ngược dòng). Sử dụng bộ kim chọc siêu nhỏ 21G để chọc vào lòng mạch dưới hướng dẫn siêu âm sau đó đặt ống vào lòng mạch thường quy.
Chụp mạch số hóa xóa nền để đánh giá tổn thương
Tiến hành chụp hệ thống cầu nối mạch chi qua ống thông và đánh giá toàn bộ hệ thống mạch chi dưới.
Tiếp cận tổn thương và can thiệp điều trị
Sử dụng ống thông, dây dẫn và vi ống thông, vi dây dẫn để đi qua vị trí hẹp tắc bên trong lòng mạch. Áp dụng các kỹ thuật khác nhau: trong lòng mạch, dưới nội mạc để đưa bóng nong vào vị trí hẹp tắc thông qua dây dẫn.
Sử dụng bơm áp lực để bơm bóng và mở rộng lòng mạch. Sau khi rút bóng cần đưa giá đỡ lòng mạch (stent) vào vị trí hẹp tắc đã được can thiệp và nong tạo hình lòng mạch trong giá đỡ (stent) bằng bóng.
Chụp mạch để đánh giá sự lưu thông sau khi tái thông và đóng đường vào lòng mạch để kết thúc thủ thuật.
6. Tai biến khi thực hiện thủ thuật
- Biến chứng thường gặp nhất là tụ máu tại vị trí mở đường vào lòng mạch, nguyên nhân là do cầu nối mạch chi sau khi được tái thông sẽ gây tăng áp lực máu trong lòng tĩnh mạch. Xử lý bằng cách băng ép hoặc khâu da, tổ chức dưới da hoặc phục hồi thành mạch.
- Tắc mạch phía hạ lưu hoặc mạch lân cận do huyết khối hoặc mảng xơ vữa di chuyển. Áp dụng phương pháp hút huyết khối ngay khi can thiệp, đồng thời sử dụng thuốc chống đông sau can thiệp.
- Tai biến gây co thắt mạch, cần phải theo dõi trong 10 – 15 phút hoặc có thể dùng thuốc giãn mạch chọn lọc để xử trí;
- Tai biến do đứt/gãy ống thông hoặc dây dẫn trong lòng mạch, khi đó cần dùng dụng cụ chuyên biệt để lấy qua đường can thiệp nội mạch hoặc phải phẫu thuật.
- Tai biến do thuốc đối quang gây ra.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
