Những điều cần biết về hiến tặng tinh trùng

Bài viết bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Tưởng Thị Vân Thùy – Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.

Hiến tặng tinh trùng là 1 quy trình trong đó một người đàn ông hiến tặng mẫu tinh dịch – là chất lỏng chứa tinh trùng tiết ra trong quá trình xuất tinh. Trước khi hiến tặng, người cho tinh trùng phải được sàng lọc các vấn đề y tế và các yếu tố nguy cơ. Các vấn đề liên quan có thể có như về cảm xúc, tâm lý và cả pháp lý cũng rất quan trọng.

1. Hiểu về khái niệm hiến tặng tinh trùng

Khái niệm hiến tặng tinh trùng dường như vẫn còn rất mới ở Việt Nam. Đặc biệt ở nước ta, việc hiến tặng tinh trùng còn ít được đề cập tới do gặp nhiều trở ngại về văn hóa. Tuy nhiên theo xu hướng chung của thời đại, việc hiến tặng tinh trùng cũng giống như việc hiến máu, hiến mô tạng… nhằm phục vụ trong nghiên cứu và điều trị bệnh, đang dần trở nên phổ biến ở các nước phát triển và Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Hiến tặng tinh trùng là 1 quy trình trong đó một người đàn ông hiến tặng mẫu tinh dịch – là chất lỏng chứa tinh trùng tiết ra trong quá trình xuất tinh – nhằm mục đích giúp đỡ thụ thai cho 1 phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng hiếm muộn.

Tinh trùng hiến tặng có thể được đưa vào cơ quan sinh sản của người phụ nữ (thụ tinh trong tử cung) hoặc được sử dụng để thụ tinh cho trứng trưởng thành trong phòng thí nghiệm (thụ tinh trong ống nghiệm). Việc sử dụng tinh trùng hiến tặng được gọi là sinh sản có sự hỗ trợ của người tình nguyện (sự sinh sản có bên thứ ba).

Ở 1 số quốc gia có nền y học hiện đại, thông tin của người hiến tặng tinh trùng có thể được cung cấp hoặc ẩn danh với người nhận. Còn ở Việt Nam, theo quy định của Bộ Y tế, thông tin cá nhân của người hiến tặng là hoàn toàn bảo mật, cơ sở lưu trữ và khám chữa bệnh không được phép cung cấp tên tuổi, địa chỉ và hình ảnh của người cho tinh trùng.

Trước khi hiến tặng tinh trùng, người cho phải được sàng lọc các vấn đề y tế và các yếu tố nguy cơ. Các vấn đề liên quan có thể có như về cảm xúc, tâm lý và cả pháp lý cũng rất quan trọng.

2. Tại sao cần có tinh trùng hiến tặng?

Nguồn tinh trùng hiến tặng là vô cùng cần thiết và quan trọng, giúp cho những người phụ nữ không thể thụ thai (phụ nữ đơn thân/người vợ ở những cặp vợ chồng vô sinh mà nguyên nhân do người chồng) có thể vẫn có được con.

Nếu người cho tinh trùng hiến tặng tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng, họ có thể sẽ nhận được 1 khoản chi phí cho việc hiến tặng này. Khoản chi phí này nhằm mục đích bù lại cho khoản thời gian và các khoản phí phát sinh khác mà người cho tinh trùng phải trải qua. Khoản phí này thường thấp ở mức mà nó không phải là động lực chính cho việc hiến tặng này.

3. Nguy cơ khi hiến tặng tinh trùng là gì?

Không có một nguy cơ sức khỏe nào liên quan tới việc hiến tặng tinh trùng.

Trên thực tế, rất nhiều người tỏ ra quan ngại cho việc hiến tặng tinh trùng này, đó là nguy cơ anh em cùng bố kết hôn với nhau. Với một đất nước hơn 90 triệu dân như Việt Nam, nguy cơ này gần như là bằng 0. Bởi lẽ, theo Nghị định 12 của chính phủ Việt Nam về việc hiến tặng tinh trùng, mỗi người chỉ được hiến duy nhất 1 lần, đồng thời tinh trùng của của người cho chỉ được sử dụng cho 1 lần mang thai thành công duy nhất. Con số này là quá nhỏ so với quy định của các nước khác trên thế giới trong việc tránh các vấn đề liên quan tới hôn nhân cận huyết. Ví dụ như theo khuyến cáo của Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa kỳ ASRM (The American Society of Reproductive Medicine) cho phép việc sử dụng tinh trùng hiến tặng là khoảng 10 lần thụ thai thành công trên dân số 800.000 nghìn người. Hay tại nhiều nước Bắc Âu hiện còn cho phép 1 người hiến tinh trùng đến 6 lần.

4. Người cho tinh trùng cần chuẩn bị như thế nào?

Trước khi hiến tặng tinh trùng, người cho được yêu cầu không xuất tinh dưới bất cứ hình thức gì trong ít nhất 3-5 ngày. Ngoài ra không cần 1 chuẩn bị gì đặc biệt cả. Tuy nhiên hãy chú ý đến tác động lâu dài nếu bạn đang xem xét đến việc hiến tặng tinh trùng, đó là bạn đã chuẩn bị để trở thành người cha sinh học (cha đẻ) của một đứa trẻ mà bạn có thể không bao giờ gặp.

4.1 Sàng lọc

• Tuổi: Hầu hết các ngân hàng tinh trùng đều đòi hỏi những người hiến tặng tinh trùng đều phải trong độ tuổi từ 18 đến 39. Một số ngân hàng tinh trùng đặt giới hạn trên là không quá 34 tuổi. Độ tuổi cho chất lượng tinh trùng tốt nhất trong khoảng 22 – 30.
• Tiền sử bệnh tật và thói quen trong cuộc sống: Người hiến tặng sẽ được yêu cầu cung cấp đầy đủ chi tiết tiền sử bệnh tật, bao gồm cả thói quen hoạt động tình dục của mình. Người hiến tặng cần cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ để việc sàng lọc đạt được kết quả cao nhất. Ngay cả khi việc cung cấp tiền sử bệnh tật và thói quen sinh hoạt cá nhân khiến cho người hiến tặng không qua được bước sàng lọc, thì họ cũng được tư vấn đầy đủ để có được 1 cuộc sống chất lượng hơn.
• Tiền sử gia đình: Người cho cũng sẽ được yêu cầu cung cấp một cách chi tiết tiền sử bệnh tật của gia đình họ ít nhất là 2 thế hệ. Đôi khi chỉ qua khai thác tiền sử bệnh tật của gia đình, bác sĩ cũng sẽ phát hiện ra 1 số bệnh lý di truyền của gia đình người hiến tặng tinh trùng, và khả năng mang gen của bệnh di truyền của người đó, và như vậy người này không đủ điều kiện cho việc hiến tặng tinh trùng.
• Tư vấn tâm lý: Người hiến tặng tinh trùng (có thể cả người thân của họ) cũng sẽ được tư vấn cụ thể về các quy định của pháp luật Việt Nam về việc hiến tặng và sử dụng tinh trùng hiến tặng, các quy định về bảo mật thông tin bao gồm của người hiến tặng và của em bé được sinh ra nhờ tinh trùng của người hiến tặng.
• Xét nghiệm đánh giá tình trạng thể chất: Bao gồm lấy mẫu máu để kiểm tra tình trạng mắc các bệnh truyền nhiễm, như bệnh HIV, giang mai, lậu, viêm gan B, viêm gan C…
• Xét nghiệm tinh dịch đồ: Người hiến tặng cũng sẽ được yêu cầu cung cấp mẫu tinh dịch để đánh giá chất lượng mẫu. Việc cung cấp mẫu tinh dịch để kiểm tra chất lượng này có thể thực hiện tại cơ sở y tế hoặc thực hiện tại nhà và gửi đến cơ sở y tế sớm nhất có thể, thường trong khoảng 1 giờ, và không quá 24 giờ kể từ khi xuất tinh. Mẫu tinh dịch sẽ được đánh giá về số lượng tinh trùng, hình thái và khả năng di động.
• Xét nghiệm gen: Một số trường hợp người hiến tặng cần lấy mẫu máu để thực hiện xét nghiệm gen nhằm đánh giá khả năng mang các gen bệnh.

Nếu người đăng ký cho tinh trùng dương tính với bất kỳ 1 xét nghiệm nào, mẫu tinh dịch của họ không đủ điều kiện cho việc lưu trữ. Bên cạnh đó, họ sẽ được thông báo kết quả xét nghiệm, được gửi tới bác sĩ chuyên khoa để nhận được tư vấn tốt nhất. Nếu họ đáp ứng được tất cả các yêu cầu sàng lọc, họ sẽ được yêu cầu ký một bản chấp thuận tự nguyện hiến tặng mẫu tinh trùng, và việc hiến tặng mẫu tinh trùng sẽ được thực hiện tại cơ sở y tế.

4.2 Thực hiện việc hiến tặng tinh trùng

Việc hiến tặng tinh trùng được thực hiện tại cơ sở y tế nơi có ngân hàng tinh trùng. Người tình nguyện sẽ được cung cấp 1 chiếc cốc vô trùng để đựng mẫu tinh dịch, và được hướng dẫn chi tiết để tự lấy mẫu trong phòng riêng và phải đảm bảo mẫu tinh dịch thu được đạt đúng yêu cầu. Mẫu sau đó sẽ được đưa đến phòng xét nghiệm để xử lý và bảo quản. Mẫu sẽ được “đóng băng” trong ít nhất 3-6 tháng. Trong thời gian này, người hiến tặng sẽ được yêu cầu kiểm tra lại một lần nữa 1 số bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như HIV.

Nếu tất cả các xét nghiệm đều âm tính, mẫu tinh trùng đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng, lúc này mẫu tinh trùng mới được đưa vào danh sách mẫu tinh trùng lưu trữ trong ngân hàng tinh trùng.

Hiện tại, Ngân hàng Mô Vinmec phối hợp cùng Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Vinmec sẵn sàng tiếp nhận và cung cấp tất cả mẫu tinh trùng hiến tặng đủ điều kiện và đạt chất lượng tốt nhất. Hãy liên hệ tới Ngân hàng Mô Vinmec qua địa chỉ email v.biobank@vinmec.com để biết thêm chi tiết.

Khách hàng có thể đến với Trung tâm Hỗ trợ sinh sản – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Đây là trung tâm hàng đầu Việt Nam được xây dựng và áp dụng quy trình điều trị phối hợp thăm khám toàn diện, kết hợp cả nam khoa và sản phụ khoa để đưa ra phương pháp tối ưu cho từng trường hợp của người bệnh.

Ưu điểm khi khách hàng lựa chọn trung tâm hỗ trợ sinh sản Vinmec:

• Được trang bị thiết bị hiện đại, hệ thống khí sạch theo tiêu chuẩn quốc tế đảm bảo chất lượng lab, hệ thống tủ cấy đơn tối ưu hóa chất lượng phôi, nâng cao tỉ lệ thành công cho mỗi chu kỳ thụ tinh nhân tạo.
• Thực hiện hầu hết các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến trên thế giới: ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương noãn); hỗ trợ phôi thoát màng; dự trữ sinh sản: đông phôi, đông tinh, đông noãn giúp KH chủ động thời gian sinh con theo ý muốn, chuyển phôi ngày 5, giảm thiểu thai; các kỹ thuật vô sinh nam (PESA, MESA, TEFNA, TESE)
• Bên cạnh phương pháp hỗ trợ sinh sản tiên tiến, đội ngũ bác sĩ giỏi trong nước và thế giới, có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực hiếm muộn.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.

Tài liệu tham khảo: reproductivefacts.org, fda.gov