Mẹ có máu Rhesus âm (Rh-), cần lưu ý và xét nghiệm những gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng – Bác sĩ Sản phụ khoa – Khoa Sản phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Nhóm máu Rh âm là nhóm máu hiếm chỉ xuất hiện khoảng 0,1% dân số, không chỉ ảnh hưởng tới việc truyền máu mà những bà mẹ mang nhóm máu này cũng có nguy cơ bất đồng nhóm máu với con và nhiều nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe trẻ sơ sinh. Để có thể kiểm soát tốt những yếu tố nguy cơ này thì làm một số xét nghiệm.

1. Tại sao cần lưu ý mẹ nhóm máu Rh âm khi mang thai

Hệ nhóm máu Rh là một trong những hệ nhóm máu quan trọng khác ngoài hệ ABO. Hệ nhóm máu Rh đồng hành cùng lúc với những hệ nhóm máu khác, chúng được chia thành nhóm máu Rh dương và Rh âm.

• Những người mang nhóm máu Rh dương thì trên bề mặt hồng cầu có một loại protein được biết như antigen D.
• Còn những người không có loại protein(antigen D) thì được gọi là người nhóm máu Rh âm. Đây là loại nhóm máu hiếm, tỷ lệ số người mang hệ nhóm máu này khoảng 0,1%.

Ngoài vấn đề hệ nhóm máu này liên quan tới truyền máu thì vấn đề đáng ghi nhận khi một người mẹ Rh (-) mang thai. Bởi vì trong một số trường hợp khi máu của thai nhi lưu hành trong máu mẹ, thì ngay lập tức máu của mẹ sẽ tiếp nhận antigen D trên bề mặt hồng cầu và tạo ra những kháng thể để chống lại loại protein này. Như vậy sẽ xảy ra những vấn đề sau:

• Khi xuất hiện kháng thể thì trong thai kì đầu tiên không gây nguy hiểm cho thai nhi.
• Bước sang thai kỳ thứ 2 trở đi nếu không được điều trị sớm thì máu mẹ đã lưu hành kháng thể kháng antigen D sẽ gây ra những rủi ro lớn, Có thể xảy ra hai trường hợp:
• Nếu như thai nhi mang nhóm máu Rh âm thì không ảnh hưởng tới sức khỏe thai nhi.
• Trường hợp thai kỳ sau nếu thai nhi Rh (+), kháng thể máu mẹ có thể qua nhau và tấn công hồng cầu thai nhi gây thiếu máu tán huyết, vàng da, nặng có thể gây suy tim, suy gan. Tình trạng này gọi là tán huyết ở trẻ sơ sinh. Tình trạng thiếu máu thai sẽ ngày càng nghiêm trọng dần ở những lần mang thai trong tương lai và có thể gây sảy thai.

Những trường hợp trong quá trình mang thai mà máu thai nhi có thể vào được tuần hoàn máu mẹ để tạo kháng thể như:

• Máu thai nhi chắc chắn đi vào tuần hoàn mẹ trong những trường hợp gồm: Lúc sinh, đặc biệt sau sinh mổ hoặc can thiệp kiểm soát tử cung bóc nhau bằng tay.
• Một số trường hợp có nguy cơ vào tuần hoàn máu me gồm:
• Chấm dứt thai kỳ như phá thai bằng thuốc nội khoa hay ngoại khoa.
• Thai ngoài tử cung.
• Dọa sẩy thai.
• Xuất huyết âm đạo hoặc sẩy thai sau 12 tuần. Việc mẹ mang thai có nhóm máu Rh(-) nhiều nguy cơ bị xuất huyết âm đạo bất thường, nên cần chú ý theo dõi.
• Thực hiện những thủ thuật xâm lấn như tiến hành sinh thiết gai nhau, chọc ối xét nghiệm tầm soát dị tật thai, chọc máu cuống rốn.
• Ngoại xoay thai.

2. Cần làm xét nghiệm gì có mẹ Rh âm

Những xét nghiệm cần phải làm khi mang thai bao gồm:

• Trước tiên mẹ phải được làm xét nghiệm máu để xác định nhóm máu. Xét nghiệm nhóm máu Rh tại những địa chỉ uy tín để biết được nhóm máu của mình.
• Tiếp theo có thể cần xác định nhóm máu của chồng, nếu như chồng cũng mang nhóm máu Rh âm thì không ảnh hưởng tới thai kỳ. Nếu chồng không cùng nhóm máu Rh âm thì cần phải được điều trị với globulin miễn dịch.
• Lần mang thai đầu tiên, cho dù là sảy thai, phá thai, thai ngoài tử cung hay sinh con đủ tháng, nếu không được điều trị với Globulin miễn dịch Rh, cơ thể mẹ có khả năng đã tạo kháng thể.

Để biết cơ thể đã tạo kháng thể chưa, cần được kiểm tra bằng một xét nghiệm máu khác, đó là xét nghiệm tìm kháng thể Rh.

Thai phụ sẽ được xét nghiệm tìm kháng thể vào lần đầu tiên khám thai và làm lại lúc thai 28 tuần. Nếu kháng thể có trong máu thai phụ, khi đó thai phụ cần được theo dõi sát để tìm những dấu hiệu thiếu máu thai nhi. Có thể truyền máu cho bé trước sinh thường thì kết quả khá là tốt.

3. Những lưu ý khi mẹ có máu Rh âm

Những mẹ Rh âm cần phải lưu ý một số điều sau:

• Lời khuyên dành cho bạn khi mang thai lần đầu tiên là khám thai sớm và xét nghiệm nhóm máu nếu trước chưa xác định được nhóm máu của mình.
• Nếu mẹ nhóm máu O Rh- khi mang thai hay AB(-), A(-), B(-) thì cần tiêm Globulin miễn dịch Rh theo chỉ định của bác sĩ, kể cả trong những trường hợp bỏ thai, sảy thai hay chẳng may thai ngoài tử cung phải loại bỏ.
• Trong trường hợp đã có kháng thể trong máu thì việc điều trị Globulin không còn giúp ích được nữa. Thai kỳ tiếp theo, con bạn sẽ có nguy cơ cao bị thiếu máu và các hậu quả của thiếu máu cho nên cần quản lý thai kỳ rất cẩn thận vì nó sẽ phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều.

Nhận biết nhóm máu của bản thân khi mang thai hay trước khi mang thai là điều quan trọng để có những biện pháp giải trừ nguy cơ ảnh hưởng tới thai nhi. Thường xuyên theo dõi thai kỳ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ để có thể nhận biết sớm và giải quyết những vấn đề xảy ra trong thai kỳ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn