Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường – Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có trên 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực siêu âm – chẩn đoán hình ảnh.
Để chẩn đoán các bất thường, bệnh lý tiết niệu đặc biệt là sỏi tiết niệu, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, kỹ thuật chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị thường được sử dụng nhiều nhất trong chẩn đoán.
Bằng kỹ thuật chụp Xquang hệ tiết niệu không chuẩn bị, bác sĩ có thể phát hiện sỏi cản quang ở tiết niệu về hình thể, kích thước, vị trí và số lượng, những hình ảnh cản quang bất thường ở ổ bụng.
Ngoài ra với phương pháp này, người bệnh được đánh giá những thay đổi ở vùng cột sống thắt lưng, vùng cùng cụt, có thể thấy bóng thận trên phim chụp. Theo các yêu cầu chuyên môn của bác sĩ chuyên khoa, chụp Xquang hệ tiết niệu không chuẩn bị có thể được chỉ định đối với bệnh nhân.
Kỹ thuật chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị không có chống chỉ định tuyệt đối nhưng chống chỉ định tương đối với phụ nữ có thai.
1. Chuẩn bị
Bác sĩ chuyên khoa hoặc kỹ thuật viên điện quang sẽ là người thực hiện chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị. Đồng thời các phương tiện như máy chụp x quang chuyên dụng, phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ cần được chuẩn bị đầy đủ trước khi thực hiện.
Về phía người bệnh không dùng thuốc có độ cản quang cao như Bismuth, viên đạm, không uống thuốc cản quang đường tiêu hoá 3 ngày trước khi chụp, không ăn các thức ăn dễ sinh hơi. Bệnh nhân phải thụt tháo sạch 2 lần trước khi chụp. Cần tháo bỏ các vật dụng kim loại trên vùng hệ tiết niệu để không gây ảnh hưởng trong quá trình chụp x quang.
Tư thế chụp Xquang hệ tiết niệu không chuẩn bị
2. Tiến hành
- Kỹ thuật viên nhận giấy chỉ định chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị, các định và đối chiếu các bộ phận cần chụp với chẩn đoán lâm sàng.
- Mời bệnh nhân vào phòng chụp, giải thích cụ thể quy trình chụp.
- Điều chỉnh bàn chụp, bóng cách phim 1m.
- Hướng dẫn bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp, 2 tay xuôi.
- Điều chỉnh tia trung tâm vào điểm giữa đường nối hai mào chậu, dưới rốn 1cm.
- Dán chữ F vào tấm cảm biến số hóa tương ứng với bên phải của bệnh nhân.
- Đánh họ tên, tuổi, giới tính của bệnh nhân vào máy, chọn chương trình máy tính tương ứng với bộ phận cần chụp.
- Điều chỉnh các yếu tố kỹ thuật (65KV, 12mAs)
- Yêu cầu bệnh nhân nằm giữ yên để chụp.
- Đóng cửa phòng chụp để phát tia x.
- Sau khi chụp xong hướng dẫn bệnh nhân chờ ở phòng chờ lấy kết quả.
- Điều chỉnh độ tương phản, kiểm tra sự cân đối các hình ảnh trên phim.
- In phim, đối chiếu với các tiêu chuẩn phim đạt yêu cầu.
Điều chỉnh độ tương phản, kiểm tra sự cân đối các hình ảnh phim trên máy tính
3. Nhận định kết quả
- Hệ tiết niệu: hình ảnh toàn bộ hệ tiết niệu phải nằm trong khuôn khổ của phim, bàng quang nếu đầy nước tiểu có thể thấy hình bóng mờ hơi lồi lên ở tiểu khung.
- Hệ xương: hình ảnh cần thấy rõ ít nhất hai xương sườn cuối, các đốt sống, các gai sau, xương chậu, xương cùng, khớp mu.
- Hệ cơ: thấy được các bóng của hai cơ đái chậu, có thể nhìn thấy hai vòm hoành càng tốt.
- Gan: nhìn thấy bóng gan, trong các trường hợp sỏi túi mật cản quang cũng có có thể thấy rõ.
- Lách: nhìn thấy bóng lách hoặc trong trường hợp vôi hóa các mạch của lách cũng có thể nhìn thấy được.
Bóng dạ dày thường thấy một bóng hơi ở phía giữa trên bên trái, dưới cơ hoành.
Các hình cản quang phải thấy rõ trên phim như: các vôi hóa, sỏi cản quang thuộc ổ bụng của các cơ quan như túi mật, đường mật, vôi hóa ở tụy, sỏi tụy, vôi hóa tuyến thượng thận, ở các động mạch gan, than tạng, động mạch chủ, động mạch lách, động mạch thận, động mạch chậu, vôi hóa của tĩnh mạch trong tiểu khung, các hạch vôi hóa trong ổ bụng, mạch treo, sỏi ruột thừa, vôi hóa thuộc cơ quan sinh dục nữ như tử cung, buồng trứng, tiền liệt tuyến, sỏi cản quang thuộc hệ tiết niệu…
Thông qua hình ảnh chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị, bác sĩ đọc các tổn thương, mô tả trên máy tính có kết nối nội bộ, in kết quả và tư vấn cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân nếu có yêu cầu.
Hình ảnh phát hiện sỏi thận trên kết quả Xquang hệ tiết niệu
Nhìn chung kỹ thuật chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị không gây ra tai biến cho người bệnh, chỉ có một số sai sót có thể gặp phải trong quá trình chụp do người bệnh không giữ tư thế bất động dẫn đến hình ảnh phim không bộc lộ rõ nét trên phim.
Các bất thường, bệnh lý tiết niệu đặc biệt là sỏi tiết niệu được thăm khám, chẩn đoán bằng kỹ thuật chụp x quang hệ tiết niệu không chuẩn bị được thực hiện trên toàn hệ thống tế Vinmec.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
