Kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Lê Đức Hoàng – Bác sĩ Hồi sức cấp cứu – Khoa Hồi sức Cấp cứu – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương là kỹ thuật được thực hiện để lấy dịch đờm xét nghiệm trong trường hợp bệnh nhân không thể ho khạc được.

1. Kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương là gì?

Khí dung là phương pháp đưa luồng khí đi thẳng trực tiếp vào phổi và đến những vị trí cần được tác dụng (như xoang, niêm mạc mũi, họng, thanh – khí – phế quản, …).

Khí dung và nước muối ưu trương là kỹ thuật được sử dụng để kích thích ho khạc đờm ở những bệnh nhân không thể tự ho khạc được.

Nước muối ưu trương dùng kèm phương pháp khí dung sẽ nhanh chóng được hấp thu và thẩm thấu vào niêm mạc đường hô hấp, giúp làm loãng đờm và kích thích người bệnh ho để khạc đờm ra bên ngoài.

Tuy nhiên, kỹ thuật kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương cần được thực hiện đúng và tránh lạm dụng vì khí dung là phương pháp có nguy cơ lây nhiễm cao.

2. Chỉ định và chống chỉ định thực hiện kỹ thuật kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương

Kỹ thuật kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương được chỉ định thực hiện để lấy đờm xét nghiệm đối với những bệnh nhân mắc các bệnh lý hô hấp nhưng không thể tự ho khạc được.

Tuy nhiên, cần lưu ý chỉ nên thực hiện kỹ thuật này sau khi đã dùng thuốc giãn phế quản đối với bệnh nhân nghi ngờ hoặc mắc hen phế quản, giảm thông khí phổi mức độ nặng, bởi khí dung nước muối ưu trương có thể làm co thắt phế quản.

Đối với trường hợp bệnh nhân hạn chế ho cần cân nhắc, thận trọng sử dụng kỹ thuật này, bao gồm: suy hô hấp cấp, tràn khí màng phổi, rối loạn tim mạch, giảm oxy trong máu, tắc mạch phổi, ho ra máu chưa rõ nguyên nhân, vừa trải qua phẫu thuật, chấn thương ngực (gãy xương sườn).

3. Kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương được thực hiện như thế nào?

Các bước thực hiện kỹ thuật kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương như sau:

• Bước 1: Đặt bệnh nhân nằm hoặc ngồi với tư thế thoải mái.
• Bước 2: Cho dung dịch nước muối ưu trương cần dùng để thực hiện phương pháp khí dung vào bầu đựng.
• Bước 3: Bật máy khí dung, khi thấy hơi từ máy thoát ra, bắt đầu cho người bệnh đeo mặt nạ và thực hiện khí dung trong 5 – 10 phút rồi dừng lại.
• Bước 4: Hướng dẫn bệnh nhân thở sâu khoảng vài lần để kích thích ho. Trường hợp không thể ho được cần yêu cầu bệnh nhân thực hiện ho có điều khiển. Nhân viên điều dưỡng tiến hành vật lý trị liệu với động tác vỗ lồng ngực bệnh nhân để giúp khạc đờm.
• Bước 5: Dừng khí dung sau 15 phút khi bệnh nhân khạc được khoảng từ 1 – 2ml đờm đối với các mẫu yêu cầu. Dừng ngay khí dung khi bệnh nhân có những triệu chứng như đau tức ngực, khó thở hoặc thở khò khè, bệnh nhân có những biểu hiện của suy hô hấp, buồn nôn, đau đầu.
• Bước 6: Kết thúc kỹ thuật khí dung, điều dưỡng viên lấy mặt nạ ra khỏi mặt bệnh nhân và khử trùng, làm sạch máy cũng như khu vực xung quanh.

4. Theo dõi và xử trí sau khi thực hiện kỹ thuật kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương

Trong quá trình thực hiện kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương, cần theo dõi những dấu hiệu, chỉ số ở bệnh nhân như sau:

• Huyết áp
• Nhịp thở
• Nhịp mạch
• SpO2
• Diễn biến lâm sàng, các dấu hiệu suy hô hấp do co thắt phế quản cần được phát hiện kịp thời.

Ở những bệnh nhân bị hen phế quản hoặc nghi ngờ, hoặc mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần dự phòng thuốc giãn phế quản trước khi thực hiện kích thích ho khạc đờm bằng khí dung nước muối ưu trương.

Nếu bệnh nhân có dấu hiệu suy hô hấp do khí dung cần được xử trí như sau:

• Thở oxy
• Thực hiện khí dung với thuốc giãn phế quản
• Trường hợp cần có thể chỉ định hỗ trợ thông khí nhân tạo và dùng thuốc corticoid.

Khí dung và nước muối ưu trương là kỹ thuật được sử dụng để kích thích ho khạc đờm nhằm mục đích lấy đờm để xét nghiệm trên bệnh nhân không thể tự thực hiện ho khạc được.

Người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa hô hấp khám ngay, nếu không sẽ gây ra tình trạng tắc đờm dãi và gây suy hô hấp.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn