Bài viết được viết bởi ThS.BS Nguyễn Minh Quyết và ThS.BS Nguyễn Thành Long – Chuyên gia tư vấn tâm lý, Phòng khám Tâm lý, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chậm nói là thể hiện khả năng ngôn ngữ của trẻ chậm và kém hơn so với lứa tuổi thông thường, có thể gặp trong chậm nói đơn thuần, rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển tâm thần. Nếu không được can thiệp sớm, về sau tình trạng rối loạn ngôn ngữ của trẻ khó đi theo chiều hướng tốt.
1. Các khái niệm cơ bản
Rối loạn lời nói và ngôn ngữ là sự phát triển bất thường của ngôn ngữ. Đây là dạng chậm phát triển phổ biến nhất, gặp nhiều hơn so với các dạng chậm phát triển khác (thị lực, vận động, nhận thức, kỹ năng xã hội và cảm xúc).
Lời nói là phương tiện giao tiếp bằng lời, thể hiện bằng âm thanh. Ba thành phần chính của lời nói là phát âm, giọng nói và sự lưu loát. Rối loạn lời nói xuất hiện khi trẻ phát âm nhưng người khác không hiểu, chẳng hạn trẻ bị tật nói lắp, nói ngọng.
Ngôn ngữ là phương tiện để thể hiện và tiếp nhận thông tin thông qua lời nói hoặc cử chỉ (ngôn ngữ tín hiệu, ngôn ngữ cơ thể). Ngôn ngữ là thước đo trí thông minh, vì vậy rối loạn phát triển ngôn ngữ nghiêm trọng hơn rối loạn lời nói.
Chậm phát triển ngôn ngữ là khi ngôn ngữ của trẻ phát triển theo đúng trình tự, nhưng tốc độ chậm hơn.
2. Vì sao trẻ chậm nói?
Nguyên nhân gây ra trẻ chậm nói có thể được chia làm 2 nhóm:
- Nhóm nguyên nhân thực thể: do bệnh lý các cơ quan, bộ phận đảm nhận nhiệm vụ ngôn ngữ như tai mũi họng, lưỡi,…hoặc các bất thường não bộ.
Vì sao trẻ chậm nói?
- Nhóm nguyên nhân tâm lý: Do sau các sang chấn, bị bỏ rơi, hoặc quá được chiều chuộng.
3. Các biểu hiện bất thường
Cha mẹ và người chăm sóc cần nắm được các mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ để đưa trẻ đi khám được sớm nhất. Một số biểu hiện sau đây đòi hỏi trẻ cần được thăm khám đầy đủ:
- Không biết đáp ứng khi gọi tên.
- Thờ ơ với mọi người xung quanh khi 3 tháng.
- Gọi không quay đầu khoảng 4 tháng.
- Không bập bẹ, ê a khi 8 tháng tuổi.
- Chưa nói được từ đơn khi 2 tuổi.
- Không nói được câu dài khi 3 tuổi.
4. Thời điểm tốt nhất để can thiệp trẻ chậm nói?
Ở từng giai đoạn, trẻ có những tiến bộ trong giao tiếp. Đặc biệt là trong 5 năm đầu đời, đây là khoảng thời gian quan trọng trong việc chuẩn bị cho việc học. Trong đó 3 năm đầu là thời gian vàng của đánh giá chẩn đoán và can thiệp sớm trẻ chậm nói. Trẻ không được can thiệp sớm sẽ dẫn đến việc bày tỏ ý kiến và cảm xúc bị hạn chế, khiến trẻ sẽ có hành vi không phù hợp như gây hấn, căng thẳng. Điều này làm cản trở việc kết bạn sau này của trẻ cũng như ảnh hưởng trở lại việc học hỏi khám phá thế giới xung quanh.
5. Khám chậm nói tại Vinmec diễn ra như thế nào?
Khi con bạn có chậm nói, trẻ cần được đưa đến thăm khám tại các cơ sở Nhi khoa có chuyên khoa Tâm thần hoặc các cơ sở Tâm thần có chuyên khoa Tâm thần Nhi. Tại Vinmec Times City, chúng tôi có đội ngũ các bác sĩ chuyên khoa Tâm thần được đào tạo chuyên sâu, trong đó có lĩnh vực Tâm thần Nhi sẽ khám, đánh giá và hướng dẫn can thiệp cho các trẻ có vấn đề về phát triển ngôn ngữ.
Chúng tôi sẽ sử dụng thang Denver để đánh giá sự phát triển chung của trẻ, các thang đánh giá tự kỷ (nếu cần), khám răng hàm mặt, khám tai mũi họng, điện não đồ hoặc hình ảnh học não bộ (nếu cần) để đánh giá toàn diện vấn đề chậm nói của trẻ nhằm đưa ra chẩn đoán và chiến lược can thiệp phù hợp.
Khám chậm nói cho bé tại Vinmec Times City
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Bài viết này được viết cho người đọc tại Hà Nội.
