Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Cẩm Vân – Bác sĩ lab IVF – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Từ quả trứng nhỏ bé đến phôi thai đang phát triển trong tử cung là cả một quá trình. Quá trình thụ thai có thể bao gồm một loạt các bước diễn ra phức tạp khiến chúng ta phải ngạc nhiên. Tất cả mọi thứ phải diễn ra đúng vị trí, đúng thời điểm để có một thai kỳ bình thường.
1. Quá trình thai nghén: từ trứng đến phôi
1.1. Rụng trứng
Sự thụ thai xảy ra trong giai đoạn rụng trứng của chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ. Các bác sĩ coi ngày đầu tiên sau khi sạch kinh là ngày đầu tiên trong kỳ kinh của phụ nữ.
Sự rụng trứng thường xảy ra vào khoảng giữa chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ. Điều này sẽ rơi vào khoảng ngày 14 trong chu kỳ 28 ngày, nhưng điều quan trọng cần nhớ là ngay cả độ dài của chu kỳ bình thường cũng có thể thay đổi. Bình thường, trong thời kỳ rụng trứng, một trong hai buồng trứng sẽ giải phóng ra một quả trứng.
1. 2. Di chuyển vào ống dẫn trứng
Sau khi trứng được giải phóng khỏi buồng trứng, nó sẽ đi vào ống dẫn trứng. Nếu có tinh trùng trong ống dẫn trứng của phụ nữ khi điều này xảy ra, tinh trùng có thể thụ tinh với trứng.
Thông thường, trứng sẽ nằm trong ống dẫn trứng trong khoảng 12 đến 24 giờ để tinh trùng có thể thụ tinh. Tuy nhiên, tinh trùng có thể sống vài ngày trong cơ thể người phụ nữ. Như vậy, khi trứng được giải phóng ra khỏi buồng trứng, tinh trùng đã có từ quá trình giao hợp vài ngày trước đó có thể thụ tinh với nó. Hoặc, nếu một phụ nữ quan hệ tình dục trong thời gian trứng rụng, tinh trùng có thể thụ tinh với trứng vừa rụng.
Sự thụ thai phụ thuộc vào thời gian, sức khỏe của đường sinh sản của người phụ nữ và chất lượng tinh trùng của người đàn ông.
Hầu hết các bác sĩ sản khoa thường khuyên bạn nên quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai bắt đầu từ khoảng ba đến sáu ngày trước khi ngày rụng trứng, cũng như trong ngày rụng trứng nếu bạn muốn có thai. Điều này làm tăng khả năng tinh trùng có mặt trong ống dẫn trứng để thụ tinh với trứng sau khi nó được phóng thích.
Rụng trứng thường xảy ra vào giữa chu kỳ kinh nguyệt
1. 3. Hành trình dài của tinh trùng
Một người đàn ông có thể xuất tinh với số lượng tinh trùng từ 40 triệu đến 150 triệu tinh trùng. Sau khi người đàn ông xuất tinh vào trong âm đạo của người phụ nữ, tinh trùng sẽ bắt đầu bơi ngược dòng về phía ống dẫn trứng trong nhiệm vụ thụ tinh cho trứng.
Những tinh trùng bơi nhanh có thể đến gặp trứng trong nửa giờ, trong khi những tinh trùng khác có thể mất vài ngày. Tinh trùng có thể sống từ 48-72 giờ. Thường chỉ có vài trăm con thậm chí vài chục con có thể đến gần với trứng vì có nhiều rào cản tự nhiên tồn tại trong cơ thể người phụ nữ ngăn cản tinh trùng di chuyển.
Một người đàn ông có thể xuất tinh với số lượng tinh trùng từ 40 triệu đến 150 triệu tinh trùng
1. 4. Thụ tinh: Tinh trùng thâm nhập trứng
Thông thường tinh trùng sẽ thụ tinh với trứng trong ống dẫn trứng – đây là con đường từ buồng trứng đi đến tử cung của phụ nữ. Một quả trứng thường mất khoảng 30 giờ để đi từ buồng trứng xuống ống dẫn trứng .
Khi trứng di chuyển xuống ống dẫn trứng, nó sẽ nằm ở 1 phần 3 ngoài của vòi trứng. Đó là nơi mà tinh trùng thường thụ tinh với trứng.
Thường sẽ mất khoảng 24 giờ để một tinh trùng có thể thụ tinh với trứng. Khi có một tinh trùng xâm nhập được vào bên trong trứng, bề mặt của trứng sẽ thay đổi để không cho tinh trùng khác xâm nhập vào. Vào thời điểm thụ tinh, bộ nhiễm sắc thể của em bé đã được hình thành.
Thường sẽ mất khoảng 24 giờ để một tinh trùng có thể thụ tinh với trứng
1. 5. Các tế bào bắt đầu phân chia
Nếu trứng được thụ tinh, nó thường sẽ nhanh chóng đi vào tử cung và làm tổ. Nó rời ống dẫn trứng và đi vào tử cung trong khoảng 3 đến 4 ngày sau khi thụ tinh. Trong một số trường hợp hiếm hoi, trứng đã thụ tinh sẽ bám vào ống dẫn trứng. Đây được gọi là chửa trong ống dẫn trứng hoặc chửa ngoài tử cung và gây nguy hiểm cho người mẹ.
Trứng đã thụ tinh được gọi là phôi thai. Phôi thai bắt đầu lớn nhanh, phân chia thành nhiều tế bào trong quá trình di chuyển.
1. 6. Làm tổ
Sau khi đến tử cung, phôi thai sẽ bám vào niêm mạc tử cung hay còn gọi là nội mạc tử cung. Quá trình này được gọi là làm tổ. Trong quá trình này, các tế bào của phôi thai vẫn tiếp tục phân chia.
Sau khi đến tử cung, phôi thai sẽ bám vào niêm mạc tử cung
1. 7. Nội tiết tố khi mang thai
Trong khoảng một tuần sau khi thụ thai, một loại hormone có tên là human chorionic gonadotropin (hCG) có thể được tìm thấy trong máu của người mẹ. Hormone này được sản xuất bởi các tế bào sẽ trở thành nhau thai. Hormone hCG sẽ được tìm thấy trong xét nghiệm máu hoặc nước tiểu, cho biết bạn đã có thai. Một số xét nghiệm tại nhà có thể phát hiện mang thai vào ngày đầu tiên bị trễ kinh.
1. 8. Sự phát triển của em bé
Sau khi phôi thai bám vào tử cung, một số tế bào trở thành nhau thai trong khi những tế bào khác trở thành bào thai. Tim bắt đầu đập trong tuần thứ 5. Não, tủy sống và các cơ quan khác đang bắt đầu hình thành. Ở tuần thứ tám, em bé đang phát triển, bây giờ được gọi là thai nhi, dài hơn nửa inch (khoảng 1,3cm), và nó vẫn đang phát triển. Thai nhi thường phát triển trong bụng mẹ trong khoảng thời gian 40 tuần trước khi được sinh ra.
2. Thụ tinh trong ống nghiệm khác thụ tinh tự nhiên như thế nào?
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là một công nghệ hỗ trợ sinh sản bao gồm việc sử dụng tinh trùng để thụ tinh với trứng trong phòng thí nghiệm để tạo ra một hoặc nhiều phôi thai.
Sau đó, bác sĩ sẽ đặt phôi thai vào tử cung, để phôi thai có thể làm tổ và quá trình mang thai sẽ diễn ra sau đó giống như thụ thai tự nhiên.
Trong trường hợp mang thai tự nhiên, các bác sĩ thường sử dụng một phương pháp để ước tính ngày dự sinh của em bé dựa vào chu kỳ kinh của người phụ nữ. Điều này sẽ không chính xác đối với một người trải qua thụ tinh ống nghiệm, bởi vì quá trình tinh trùng kết hợp với trứng diễn ra trong phòng thí nghiệm, không liên quan đến chu kỳ kinh của người phụ nữ.
Khi đó các bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp khác để ước tính ngày dự sinh của thụ tinh ống nghiệm. Thông thường, họ sử dụng ngày trứng được thụ tinh (phôi được hình thành) hoặc khi phôi được chuyển vào trong tử cung.
Trong quá trình thụ thai tự nhiên hoặc được hỗ trợ, điều quan trọng cần nhớ là mặc dù ngày dự sinh chỉ là một ngày dự kiến, và có rất ít phụ nữ sinh nở vào đúng ngày dự sinh. Các yếu tố như độ lớn của thai nhi và sự phát triển của bào thai có thể là những cách tốt hơn để đoán tuổi thai của em bé khi thai kỳ tiến triển.
3. Mối quan tâm liên quan đến thụ thai
Sự thụ thai đòi hỏi một số bước cần được kết hợp với nhau. Đầu tiên, một người phụ nữ phải có một quả trứng khỏe mạnh. Một số phụ nữ mắc phải các bệnh lý khiến họ không thể rụng trứng hoàn toàn.
Thông thường, một người phụ nữ được sinh ra với số lượng trứng mà họ sẽ có trong suốt cuộc đời. Khi người phụ nữ lớn hơn, chất lượng trứng sẽ giảm dần theo tuổi. Điều này thường có ý nghĩa nhất là sau 35 tuổi.
Ngoài việc, cần có một quả trứng khỏe mạnh từ người phụ nữ, cũng cần có tinh trùng khỏe mạnh từ người đàn ông để quá trình thụ thai có thể diễn ra một cách tốt nhất. Mặc dù số lượng tinh trùng được người đàn ông xuất ra mỗi lần là rất lớn, nhưng chỉ có một tinh trùng thụ tinh với trứng. Tinh trùng này phải đi qua cổ tử cung và tử cung vào ống dẫn trứng để thụ tinh với trứng.
Nếu tinh trùng của đàn ông không đủ và không thể di chuyển xa như vậy, thì việc thụ thai sẽ không thể xảy ra. Một số vấn đề khiến tinh trùng chết trước khi chúng có thể bơi đến ống dẫn trứng.
Một số phụ nữ có vấn đề ngăn cản tinh trùng khỏe mạnh gặp trứng khỏe mạnh một cách tự nhiên. Họ có thể được hưởng lợi từ các công nghệ hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.
Cần hiểu rằng, vì trứng được thụ tinh, không có nghĩa là có thai. Có thể ống dẫn trứng của người phụ nữ đã bị tổn thương do tiền sử nhiễm trùng vùng chậu hoặc các rối loạn khác. Do đó, phôi có thể làm tổ trong ống dẫn trứng (vị trí không thích hợp), điều này sẽ gây ra một tình trạng gọi là thai ngoài tử cung.
Đây có thể là một trường hợp cấp cứu y tế vì quá trình mang thai không thể tiếp tục và có thể gây vỡ ống dẫn trứng, khiến cho người phụ nữ bị mất máu, nếu không được phẫu thuật kịp thời có thể dẫn tới tử vong.
Đối với những phụ nữ khác, trứng đã thụ tinh có thể không làm tổ, ngay cả khi nó đến tử cung. Trong một số trường hợp, niêm mạc tử cung của phụ nữ không phát triển đủ dày để làm tổ. Trong các trường hợp khác, trứng, tinh trùng hoặc một phần phôi có thể không đủ chất lượng để cấy ghép thành công.
4. Khi nào được gọi là mang thai?
Sau khi trứng được thụ tinh hình thành phôi thai, các tế bào trong phôi bắt đầu phân chia nhanh chóng. Sau khoảng bảy ngày, phôi phát triển đạt đến hình thái được gọi là phôi nang. Lý tưởng nhất là phôi nang này sẽ làm tổ trong tử cung.
Khi trứng di chuyển qua ống dẫn trứng trước khi làm tổ, nồng độ hormone progesterone bắt đầu tăng lên. Progesterone tăng lên làm cho niêm mạc tử cung dày lên. Điều kiện lý tưởng nhất là khi phôi nang đến tử cung, lớp niêm mạc đã đủ dày để có thể làm tổ. Thông thường, từ thời điểm rụng trứng đến khi làm tổ, quá trình này có thể mất khoảng một đến hai tuần.
Nếu bạn có chu kỳ 28 ngày, thì đến ngày thứ 28 bạn vẫn chưa có dấu hiệu hành kinh. Tại thời điểm này, hầu hết phụ nữ có thể cân nhắc việc thử thai tại nhà để xem liệu mình có thai hay không.
Thử thai tại nhà (xét nghiệm nước tiểu) cơ chế của phương pháp này đó là có phản ứng của chất thử thai với một loại hormone có trong nước tiểu của bạn được gọi là human chorionic gonadotropin màng đệm của người (hCG). Còn được gọi là “hormone thai kỳ”, hCG tăng khi bạn mang thai.
Một số lưu ý khi bạn thực hiện thử thai tại nhà:
- Đầu tiên, các xét nghiệm kiểm tra có thai sẽ khác nhau về độ nhạy của chúng. Một số loại thử thai tại nhà yêu cầu lượng hCG cao hơn để mang lại kết quả dương tính.
- Thứ hai, phụ nữ sản xuất hCG với tốc độ khác nhau khi họ mang thai. Một số trường hợp que thử thai có thể cho kết quả dương tính một ngày sau khi trễ kinh, trong các trường hợp khác có thể mất một tuần sau khi trễ kinh để cho kết quả dương tính.
Thử thai tại nhà là phương pháp được nhiều người sử dụng
5. Mối quan tâm sau khi thụ thai
Sự thụ thai không phải lúc nào cũng có nghĩa là một thai kỳ sẽ diễn ra đủ tháng. Đôi khi, một phụ nữ có thể bị sảy thai trong thai kỳ trước khi phôi làm tổ hoặc ngay sau đó. Khi đó người phụ nữ có thể bị ra máu do sảy thai vào đúng khoảng thời gian hành kinh bình thường và không họ bao giờ nhận ra rằng quá trình thụ thai đã diễn ra.
Một số điều kiện khác có thể xảy ra, chẳng hạn như một quả trứng đã thụ tinh nhưng bị hỏng. Đây là khi trứng đã thụ tinh và đã làm tổ trong tử cung, nhưng không phát triển thêm. Khi siêu âm, bác sĩ có thể quan sát thấy một túi thai rỗng.
Theo Đại học Sản phụ khoa Hoa Kỳ, ước tính khoảng 50% trường hợp sẩy thai sớm là do bất thường nhiễm sắc thể. Nếu mỗi tinh trùng và trứng không có 23 nhiễm sắc thể thì phôi không thể phát triển như mong đợi.
Một số phụ nữ có thể bị sảy thai mà không rõ nguyên nhân. Điều này là khó hiểu đối với tất cả những người liên quan. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là phụ nữ không thể mang thai lại trong tương lai.
Để đảm bảo sức khỏe của thai phụ và thai nhi tốt nhất, bạn nên lựa chọn đăng ký các gói Thai sản trọn gói tại các cơ sở y tế uy tín để được các bác sĩ thăm khám và theo dõi thường xuyên để xử lý kịp thời những phát sinh, rủi ro xảy ra trong suốt thai kỳ và sau khi chuyển dạ.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:
- Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao
- Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
- Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
- Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Nguồn tham khảo: webmd.com healthline.com
