Lời nói, ngôn ngữ và giao tiếp liên quan đến cách một cá nhân giao tiếp và hiểu người khác. Theo đó, đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em bao gồm cả ngôn ngữ biểu đạt và ngôn ngữ tiếp thu. Bằng cách thăm khám các kỹ năng này trong những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ, trẻ em sẽ được đánh giá sự phát triển toàn diện phù hợp theo tuổi nói chung, cũng như phát hiện sớm bất thường và giúp trẻ nói nhanh hơn.
1. Kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em là gì?
Kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp của một cá nhân liên quan đến các lĩnh vực thể hiện lời nói, cử chỉ và hành động của cơ thể trong mối tương tác với người khác và cộng đồng. Kỹ năng này là sự kết hợp của nhiều khả năng và kỹ thuật mà một cá nhân sử dụng để giao tiếp và hiểu được mọi mặt của lời nói, ngôn ngữ, bao gồm:
- Chú ý và lắng nghe
- Hiểu biết
- Ngôn ngữ biểu cảm
- Tiếp thu ngôn ngữ
- Tạo âm thanh lời nói
- Truyền thông xã hội
- Trí nhớ và ký ức
Theo đó, sự kết hợp của kỹ năng ngôn ngữ của trẻ và kỹ năng giao tiếp của trẻ thường được xác định trong thời thơ ấu, có thể hình thành từ trong giai đoạn bào thai. Sau khi chào đời, kỹ năng này của trẻ sẽ phát triển với tốc độ nhanh chóng, nhất là khi nhận được sự chăm sóc toàn diện từ cha mẹ, gia đình và những người xung quanh.
2. Khi nào cần phải thực hiện đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em?
Các bài đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp luôn được thiết kế phù hợp với các cá nhân từ 0-25 tuổi. Một số lý do phổ biến sau đây mà một đứa trẻ hoặc thanh niên cần phải được đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp:
- Có âm thanh giọng nói bị trì hoãn hoặc bị rối loạn
- Khó hiểu lời nói
- Gặp khó khăn khi làm theo hướng dẫn
- Gặp khó khăn trong giao tiếp
- Thể hiện kỹ năng xã hội kém hoặc không thể
- Có kỹ năng xã hội chậm chạp
- Không thực hiện được các yêu cầu trong lớp học
- Gặp khó khăn khi giao tiếp bằng mắt
- Cần phải cố gắng làm theo các cử chỉ
Lúc này, việc thực hiện đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em là một cách tốt để hiểu nhu cầu học tập của trẻ em hoặc thanh thiếu niên nên cần tiến hành càng sớm càng tốt. Hơn nữa, việc đánh giá này có thể giúp định hướng cho các can thiệp hoặc khuyến nghị thêm để hỗ trợ trẻ em hoặc thanh thiếu niên về việc học ngôn ngữ và giao tiếp, nhất là giúp trẻ nói nhanh.
Kỹ năng ngôn ngữ của trẻ cần đánh giá phù hợp với lứa tuổi
3. Các loại bài đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em
3.1 Đánh giá âm vị học
Đánh giá âm vị học xem xét âm thanh giọng nói do kỹ năng ngôn ngữ của trẻ tạo ra có đúng và phù hợp hay không. Nội dung đánh giá này xem xét các yếu tố xây dựng cho lời nói, ngôn ngữ và giao tiếp hiệu quả. Những trẻ cần phải được đánh giá âm vị học là khi:
- Phát âm sai từ
- Tìm ngữ âm khó
- Có lỗi chính tả và đọc hiểu
3.2 Đánh giá ngôn ngữ tiếp thu
Đánh giá ngôn ngữ tiếp thu xem xét cách kỹ năng giao tiếp của trẻ có thể hiểu hoặc nhận thức được ngôn ngữ. Những trẻ cần phải được đánh giá ngôn ngữ tiếp thu là khi:
- Hiểu sai hướng dẫn
- Gặp khó khăn với việc hiểu
- Chỉ thực hiện được ngôn ngữ mệnh lệnh đơn giản hơn so với các trẻ cùng tuổi
- Yêu cầu lặp lại nhiều lần
3.3 Giao tiếp xã hội và đánh giá kỹ năng xã hội
Giao tiếp xã hội và kỹ năng xã hội đều quan trọng đối với sự phát triển khi trẻ hòa nhập vào xã hội, giúp phát hiện sớm các tình trạng bất thường như tự kỷ. Những trẻ cần phải được đánh giá kỹ năng xã hội:
- Thể hiện kỹ năng xã hội kém hoặc không thể
- Có kỹ năng xã hội chậm chạp
- Không thực hiện được các yêu cầu trong lớp học
- Gặp khó khăn khi giao tiếp bằng mắt
- Cần phải cố gắng làm theo các cử chỉ
- Hạn chế khi cần tương tác với người khác
3.5 Đánh giá ngôn ngữ diễn đạt
Đánh giá ngôn ngữ diễn đạt xem xét kỹ năng ngôn ngữ của trẻ và cả kỹ năng giao tiếp của trẻ thông qua cách thức giao tiếp ngôn ngữ của trẻ. Những trẻ cần phải được đánh giá ngôn ngữ diễn đạt :
- Vốn từ vựng hạn chế
- Câu nói lộn xộn
- Âm thanh giọng nói khó nghe hoặc khó phát âm
- Không nói được hoặc bị chậm nói
- Không có trình tự trong câu chuyện
Trẻ nói khó nghe cần được đánh giá ngôn ngữ diễn đạt
4. Thực hiện đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em ở đâu?
Các nhà tâm lý học giáo dục trẻ em và các nhà trị liệu ngôn ngữ có thể thực hiện đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em. Bên cạnh đó, khi phát hiện bất thường trong kỹ năng ngôn ngữ của trẻ cũng như kỹ năng giao tiếp của trẻ thể hiện qua lời nói, ngôn ngữ và giao tiếp của trẻ, các nhà trị liệu ngôn ngữ và lời nói có thể lập kế hoạch và can thiệp cho trẻ tùy vào loại hạn chế mắc phải.
5. Lợi ích của việc đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em là gì?
Khi trẻ được quan tâm phát hiện sớm các bất thường, việc đánh giá kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở trẻ em sẽ đem lại nhiều lợi ích, chẳng hạn như:
- Can thiệp để cải thiện giao tiếp
- Tái kiểm tra và đánh giá
- Cải thiện hiểu biết về kỹ năng thông qua phát huy điểm mạnh và khắc phục khó khăn
- Học các chiến lược giao tiếp hiệu quả để giao tiếp với người khác
- Cải thiện khả năng tạo âm thanh giọng nói và độ rõ ràng sau khi can thiệp
Tóm lại, việc đánh giá kỹ năng ngôn ngữ của trẻ và kỹ năng giao tiếp của trẻ là các phép đo trên một trong các kỹ năng tối thiểu mà trẻ cần hình thành và phát triển bên cạnh sự phát triển về thể chất, bao gồm khả năng nói, nghe và tương tác xã hội. Trong đó, kiểm tra thính giác cũng là một phần của bất kỳ đánh giá ngôn ngữ và giọng nói nào. Cuối cùng, kết quả của các cuộc kiểm tra này sẽ giúp phát hiện và cơ sở giúp các bác sĩ, chuyên gia ngôn ngữ trị liệu can thiệp, điều chỉnh về mặt ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ, giúp trẻ nói nhanh, hiểu biết cũng như phù hợp hơn trong từng hoàn cảnh khác nhau.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Nguồn tham khảo: luriechildrens.org – hsrpsychology.co.uk
