Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Trần Đức Tuấn – Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và can thiệp nội và ngoại mạch máu.
Kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA) chụp lại hình ảnh mạch máu bằng tia X. Kỹ thuật này có thể áp dụng với nhiều mạch máu khác nhau trong cơ thể và kết hợp điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ. Quy trình chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền diễn ra như thế nào?
1. Điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi là gì?
Hiện nay, có nhiều phương pháp để điều trị huyết khối mạch chi hiệu quả cao như phẫu thuật lấy huyết khối, tiêu sợi huyết trực tiếp qua ống thông, hút huyết khối qua ống thông, đặt stent giá đỡ lòng mạch. Các phương pháp có thể được áp dụng độc lập hay kết hợp.
Trong đó, điều trị tiêu sợi huyết tại chỗ qua ống thông là phương pháp được thực hiện bằng cách đưa một ống thông có nhiều lỗ bên vào trong cục huyết khối, sau đó tiến hành truyền liên tục thuốc có tác dụng tiêu sợi huyết qua ống thông trong thời gian 16 – 34 giờ để làm tiêu cục huyết khối, giúp phục hồi tình trạng lòng mạch. Toàn bộ quá trình này sẽ được diễn ra trong phòng chụp số hóa xóa nền.
2. Chỉ định – Chống chỉ định
Chỉ định chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền
- Huyết khối cấp tính ở động – tĩnh mạch chi (< 3 tuần);
- Thực hiện chụp và điều trị theo yêu cầu chuyên môn của bác sĩ điều trị.
Chống chỉ định
- Huyết khối mạn tính động – tĩnh mạch chi (> 3 tuần);
- Dị ứng thuốc cản quang có thành phần iod;
- Suy thận nặng giai đoạn IV;
- Rối loạn đông máu nặng và mất kiểm soát (prothrombin 1.5, số lượng tiểu cầu < 50 g/l);
- Phụ nữ đang mang thai.
Phụ nữ mang thai có chống chỉ định thực hiện bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền
3. Chuẩn bị phương tiện, thuốc trước khi chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền
Máy móc phương tiện
- Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA);
- Máy bơm điện chuyên dụng;
- Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh;
- Áo chì, tạp dề để che chắn tia X.
Các loại thuốc cần chuẩn bị
- Thuốc tê tại chỗ;
- Thuốc tiền mê và gây mê toàn thân nếu bệnh nhân có chỉ định;
- Thuốc chống đông máu và thuốc trung hòa thuốc chống đông;
- Thuốc đối quang iod tan trong nước;
- Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc.
4. Chuẩn bị người bệnh trước khi can thiệp động mạch chủ
- Người bệnh được giải thích kỹ càng về thủ thuật chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền và ký cam kết đồng ý tiến hành thủ thuật trước khi thực hiện.
- Người bệnh cần phải nhịn ăn, nhịn uống trước đó 6 giờ hoặc có thể uống không quá 50ml nước.
- Sau khi vào phòng chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi, người bệnh nằm ở tư thế ngửa, được theo dõi các dấu hiệu sinh tồn như: nhịp thở, mạch đập, huyết áp, điện tim, khí máu động mạch bằng các loại máy móc.
- Trường hợp người bệnh không hợp tác hoặc quá khích sẽ được chỉ định thuốc an thần.
- Sát trùng bề mặt da bằng dung dịch sát khuẩn và phủ khăn vô khuẩn có lỗ.
5. Quy trình chụp và điều trị bơm tiêu sợi huyết tại chỗ huyết khối mạch chi số hoá xoá nền
Với một số trường hợp cần gây mê trước khi thực hiện thủ thuật
Phương pháp vô cảm
- Người bệnh ở tư thế nằm ngửa và tiến hành lắp đặt đường truyền, thường dùng là dung dịch nước muối sinh lý 0.9%.
- Đa số các trường hợp chỉ cần gây tê tại chỗ.
- Tuy nhiên với các trường hợp ngoại lệ cần phải tiêm thuốc tiền mê hoặc gây mê toàn thân như: trẻ em dưới 5 tuổi, chưa có ý thức hợp tác với bác sĩ hoặc bệnh nhân quá kích động, sợ hãi…
Đặt ống vào lòng mạch
Tùy theo vị trí huyết khối mạch chi và mục đích can thiệp mà có thể mở đường vào lòng mạch theo vị trí hoặc theo chiều dòng chảy (chảy xuôi dòng, chảy ngược dòng)
Sử dụng bộ kim chọc siêu nhỏ 21G (micropuncture) chọc vào lòng mạch dưới hướng dẫn của siêu âm. Đặt ống vào lòng mạch thường quy (ống đặt lòng mạch).
Chụp mạch đánh giá tổn thương và tiếp cận tổn thương
Tiến hành chụp hệ thống mạch chi dưới thông qua ống thông, đánh giá toàn bộ hệ thống mạch chi ở phía trên và dưới của tổn thương. Dùng ống thông, dân dẫn và vi ống thông, vi dây dẫn để đi qua cục huyết khối, sau đó đặt dây dẫn vào trong lòng huyết khối sao cho đầu của dây dẫn ở ngoài cục huyết khối.
Can thiệp điều trị và theo dõi
Đưa ống thông chuyên dụng có nhiều lỗ bên vào trong cục huyết khối theo dây dẫn sao cho toàn bộ các lỗ bên của ống thông nằm trong cục huyết khối. Sử dụng bơm tiêm điện và hệ thống dây nối, truyền liên tục thuốc tiêu sợi huyết (r-tPA) qua ống thông Mc Manama với liều lượng theo chỉ định của bác sĩ.
Dùng bơm tiêm điện và hệ thống dây nối, truyền liên tục thuốc chống đông Heparin qua ống vào lòng mҥch (ống đặt lòng mạch), thời gian truyền liên tục 16 – 24 giờ.
Sau đó, người bệnh được đưa về phòng bệnh thường, được theo dõi sát và định kỳ xét nghiệm các thông số đông máu: ACT, APTT, APTT b/c, INR sau mỗi 4 giờ. Điều chỉnh tốc độ truyền dựa trên kết quả xét nghiệm đông máu theo chỉ định của bác sĩ can thiệp.
Đánh giá tái thông sau thời gian tiêu sợi huyết
Người bệnh được đưa lại phòng điện quang can thiệp và tiến hành đánh giá mức độ tái thông lòng mạch bằng thuốc cản quang có chứa iod. Có thể tiếp tục thời gian tiêu sợi huyết, sao cho không quá 30 giờ.
Tái thông sau can thiệp
Nong tạo hình và/hoặc giá đỡ lòng mạch (stent) nếu huyết khối không tiêu hoàn
toàn
Đánh giá sau khi can thiệp
- Chụp mạch đánh giá sự lưu thông sau khi tái thông.
- Đóng đường vào lòng mạch, kết thúc thủ thuật.
- Tổn thương hẹp tắc được tái thông thành công khi mức độ hẹp tắc còn lại không quá 30%.
- Tại lập lưu thông phía trước, trong và sau vị trí tốn thương.
6. Tai biến khi thực hiện thủ thuật
Chảy máu tiêu hóa là một trong số những tai biến có thể gặp phải khi thực hiện thủ thuật
- Tụ máu tại vị trí mở đường vào lòng mạch: đây là tai biến thường gặp nhất, do cầu nối sau khi được tái thông sẽ dẫn đến tình trạng áp lực máu trong lòng tĩnh mạch tăng, có thể xử trí bằng băng ép, khâu da – tổ chức dưới da hoặc phục hồi thành mạch.
- Tắc mạch phía hạ lưu hoặc mạch lân cận do do huyết khối hoặc mảng xơ vữa di chuyển nên có thể áp dụng phương pháp hút huyết khối ngay trong khi can thiệp, đồng thời sử dụng thuốc chống đông sau can thiệp..
- Tai biến chảy máu tiêu hóa do liều thuốc tiêu sợi huyết không dung nạp hoặc quá liều, khi dùng thuốc tiêu sợ huyết cần hội chẩn chuyên khoa tiêu hóa. Xử trí bằng cách cầm máu nội khoa hoặc cắt đoạn ruột.
- Chảy máu não do liều thuốc tiêu sợi huyết không dung nạp hoặc quá liều, khi dùng thuốc tiêu sợ huyết cần hội chẩn chuyên khoa thần kinh. Xử trí bằng phẫu thuật lấy máu tụ, dẫn lưu não thất nếu khối máu tụ lớn, có hội chứng chèn ép.
- Nhồi máu phổi xảy ra khi điều trị tiêu sợi huyết tĩnh mạch sâu chi dưới, cần dự phòng bằng đặt lưới lọc tĩnh mạch chi dưới trước khi điều trị tiêu sợi huyết.
- Tai biến do thuốc đối quang gây ra.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
