Cách nấu cháo đủ dinh dưỡng cho trẻ bị tiêu chảy

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Nam Phong – Bác sĩ Nhi – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Bên cạnh điều trị bằng thuốc, chế độ dinh dưỡng phù hợp cũng góp phần giúp trẻ phục hồi sức khỏe nhanh hơn sau khi bị tiêu chảy. Trong đó, với tính chất dễ ăn, dễ hấp thu, cháo là một trong những sự lựa chọn hàng đầu cho các bà mẹ trong việc chăm sóc con. Nấu cháo đúng cách sẽ giúp trẻ vượt qua bệnh tiêu chảy một cách nhanh chóng, an toàn và khỏe mạnh.

1. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, khả năng hấp thu thức ăn của trẻ sẽ giảm hơn bình thường, nhưng vẫn hấp thu tốt qua ruột 60% lượng thức ăn. Trẻ thường có các biểu hiện như mệt mỏi, ăn ít, biếng ăn. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể bị sụt cân, suy dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển lâu dài sau này.

Do vậy, việc bù nước, điện giải là một điều hết sức cần thiết. Nếu không đủ lượng nước cung cấp, cơ thể có thể bị khô, dẫn đến nhiều bệnh lý khác.

2. Nấu cháo đủ dinh dưỡng cho trẻ bị tiêu chảy bằng cách nào?

Đối tượng áp dụng: trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên

Cháo được sử dụng như một loại thực phẩm thiết yếu, giúp trẻ dễ tiêu hóa, tăng khả năng hấp thu chất dinh dưỡng vào cơ thể như thịt gà băm nhỏ, súp, các món ninh, hầm. Các loại cháo kết hợp với hoa quả cũng bổ sung nhiều dinh dưỡng cho trẻ. Sử dụng máy xay sinh tố để làm nát hoa quả rồi cho vào làm cháo. Các loại hoa quả tốt cho sức khỏe của bé như chuối, cam, xoài, hồng xiêm,…

Tiêu chuẩn trong quá trình chế biến món ăn:

Thức ăn cần nấu kỹ, đảm bảo vệ sinh giảm nguy cơ bội nhiễm, cần nấu lại thức ăn sau khi đã nấu sẵn.

Cần rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn cho trẻ. Các dụng cụ cho trẻ ăn như bát, đũa, cốc, chén, muôi, thìa càn được nhúng vào nước sôi trước bữa ăn.

Cần kết hợp bù nước điện giải cho trẻ. Sau mỗi lần tiêu chảy, cần phải cho trẻ uống nước ngay. Ngoài ra, cần pha cho trẻ uống Oresol với đúng 1 lít nước, cho uống từ từ. Hoặc cũng có thể thay thế bằng cách pha kết hợp một thìa cà phê muối + 8 thìa cà phê đường cát trong 1 lít nước.

Trong trường hợp trẻ uống sữa bò mà tình trạng tiêu chảy tăng lên thì thay thế bằng sữa không có lactozo như Isomil, Olac.

3. Một số món cháo giúp bé hồi phục sức khỏe nhanh khi bị tiêu chảy

3.1 Cháo bí đỏ thịt gà

Nguyên liệu chế biến gồm:

• Gạo tẻ: trọng lượng 80g
• Bí đỏ: trọng lượng 50g
• Thịt gà: trọng lượng 50g
• Gia vị: muối, 2 muỗng cà phê dầu ăn dinh dưỡng và 300ml nước dùng.

Các bước thực hiện:

• Thịt gà băm nhỏ, cho khoảng 2-3 thìa cà phê nước lọc vào khuấy đều
• Bí đỏ thái miếng hấp chín và cho vào máy xay làm nhuyễn
• Cho gạo tẻ và nước nấu thành cháo, sau đó cho thịt gà, bí đỏ vào nấu chín cùng. Thêm muối vào cháo một lượng vừa phải.
• Khi cháo chín mẹ múc cháo ra tô cho thêm 2 thìa dầu ăn dinh dưỡng vào khuấy đều và cho trẻ ăn khi cháo còn ấm.

Mẹ cũng có thể thay thịt gà bằng thịt lợn nạc băm nhỏ nếu trẻ không thích ăn thịt gà.

3.2 Cháo hạt sen

Nguyên liệu chế biến gồm:

• Gạo tẻ: trọng lượng 50g
• Hạt sen: trọng lượng 100g
• Củ mài: trọng lượng 50g
• Quả hồng xiêm non: trọng lượng 15g
• Đường phèn: trọng lượng 20g

Các bước thực hiện:

• Quả hồng xiêm giã nhỏ, đun sôi kỹ với 250ml nước, lọc lấy nước.
• Gạo tẻ, hạt sen, củ mài sấy khô, tán thành bột cho vào nước hồng xiêm khuấy đều, đun nhỏ lửa. Khi cháo chín, cho đường phèn vào đun đến khi đường tan hết. Đối với hạt sen, mẹ có thể làm giảm vị đắng của món cháo bằng cách bỏ tâm sen (dùng tăm nhọn đẩy ngược từ dưới hạt sen lên)
• Mẹ nên cho trẻ ăn liền khi còn nóng. Mẹ có thể cho bé ăn liền 2-3 ngày món sẽ giúp giảm tiêu chảy hiệu quả.

3.3 Cháo rau sam

Nguyên liệu chế biến gồm:

• Gạo: trọng lượng 30g
• Rau sam: trọng lượng 90g
• Quả hồng xiêm non: trọng lượng 10g

Các bước thực hiện:

• Cho rau sam, quả hồng xiêm non vào nồi, đổ 250ml nước đun sôi kỹ rồi lọc qua rây lấy nước, bỏ bã.
• Cho gạo (đã xay thành bột) vào nước rau trên quấy đều, đun nhỏ lửa. Khi cháo chín mẹ có thể cho thêm chút nước mắm vào với một lượng vừa ăn.
• Mẹ nên cho trẻ ăn với lượng 2 lần 1 ngày khi cháo còn nóng

3.4 Cháo gừng

Nguyên liệu chế biến bao gồm:

• Gạo tẻ: trọng lượng 50g
• Gừng tươi: trọng lượng 50g

Các bước thực hiện:

• Gừng (chọn củ gừng già) rửa sạch thái nhỏ hoặc xay nhuyễn
• Cho gừng đã chuẩn bị và gạo vào nồi thêm nước vào nấu chín thành cháo

Mẹ nên cho bé ăn khi cháo còn nóng. Gừng có tác dụng làm ấm bụng, trị tiêu chảy nên sẽ giúp trẻ giảm tình trạng tiêu chảy nhanh chóng.

4. Những quan niệm sai lầm khi cho bé ăn

Nhiều người không cho con bú vì nghĩ bụng bé đang không tốt, thậm chí nhiều bà mẹ còn không dám ăn uống gì (chỉ ăn cơm với muối) để tiết “sữa lành” cho con bú. Đây đều là những quan điểm không chính xác, ảnh hưởng đến việc tiết sữa của mẹ. Trong khi thực tế, khi tiêu chảy cơ thể mất nhiều nước, để bù nước nhanh thì việc cho trẻ bú tăng số lần càng nhiều càng tốt sẽ giúp ích cho trẻ hơn.

Kiêng sữa chua: Việc làm này là rất sai lầm, vì sữa chua làm giảm thời gian, độ nặng của đợt tiêu chảy. Do sữa chua giúp kích thích quá trình lên men, chuyển phần lớn đường lactose trong sữa sang một dạng dễ hấp thu hơn. Ngoài ra, trong thành phần của sữa chua chứa nhiều chủng vi khuẩn có lợi có khả năng ức chế sự phát triển của vi sinh vật có hại, tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch.

Không cho con ăn đồ tanh: Đây là việc làm chưa đúng. Vì trong thành phần của các thực phẩm như dầu mỡ, cá, tôm chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin A, kẽm, protein, lipid, giúp tái tạo niêm mạc đường tiêu hóa và tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.

5. Những thực phẩm không nên dùng khi trẻ bị tiêu chảy

Không nên cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều đường như bánh, kẹo, nước giải khát khi đang bị tiêu chảy. Vì các thành phần trong những loại thực phẩm này có thể làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột kéo nước trong tế bào vào lòng ruột.

Không nên dùng các loại thực phẩm chứa nhiều xơ hoặc ít chất dinh dưỡng như: Các loại rau thô (măng, rau cần), tinh bột nguyên hạt (ngô, đỗ).

Không cho trẻ ăn rau sống, tiết canh, gỏi cá, nem chạo, nem chua, mắm tôm, mắm tép… chưa nấu chín và không uống nước lã.

Để phòng tránh các bệnh lý mà trẻ sơ sinh hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,… giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm – Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.