Bài viết bởi Dược sĩ Nguyễn Văn Thắng – Khoa Dược – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Insulin có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa đường, chất béo, đạm của cơ thể. Trong một vài trường hợp, người bệnh phải bổ sung insulin từ bên ngoài. Hiện nay, insulin được bào chế dưới 3 dạng: lọ, bút đóng sẵn, ống nhỏ.
1. Insulin là gì? Vai trò của insulin?
Insulin là một chất được tiết ra bởi tuyến tụy của cơ thể, giúp làm giảm lượng đường trong máu.
Sau mỗi bữa ăn, lượng đường trong máu thường tăng cao, kích thích tuyến tụy tăng tiết insulin. Insulin tiết ra làm tăng vận chuyển đường vào trong tế bào để tế bào tiêu thụ. Đồng thời, insulin cũng giúp chuyển lượng đường trong máu vào gan và tạo thành một dạng dự trữ gọi là glycogen. Dạng dự trữ này sẽ được chuyển hóa ngược lại thành đường (glucose) khi lượng đường trong máu giảm hoặc dưới kích thích của các chất khác trong cơ thể.
Ngoài tác động trên chuyển hóa đường, insulin cũng ảnh hưởng tới chuyển hóa chất béo và đạm. Khi thiếu hụt insulin, cơ thể không sử dụng được đường, nên sẽ sử dụng các chất béo, chất đạm để thay thế. Từ đó, dẫn đến các rối loạn chuyển hóa như tăng lượng acid béo trong máu (gây mỡ máu), tăng phân giải chất đạm, tạo các sản phẩm chuyển hóa mà ở nồng độ cao gây độc cho cơ thể (ceton).
Insulin được tiết ra bởi tuyến tụy
Như vậy, insulin đóng góp một vai trò quan trọng trong ổn định đường huyết cũng như các chu trình chuyển hóa của cơ thể. Sự thiếu hụt một phần hoặc hoàn toàn insulin dẫn đến các rối loạn chức năng và do đó, có thể cần sử dụng insulin từ bên ngoài để cân bằng lại các hoạt động của cơ thể.
2. Các dạng bào chế của insulin và cách sử dụng
2.1. Các dạng bào chế của insulin
Để bổ sung insulin từ bên ngoài, có thể dùng insulin dạng tiêm và insulin dạng hít. Ở thị trường Việt Nam mới chỉ có insulin dạng tiêm.
Với insulin dạng tiêm, có 3 hình thức sử dụng:
- Insulin dạng lọ: insulin được đựng trong 1 lọ thủy tinh (thường là 10ml), người dùng phải sử dụng bơm tiêm để lấy insulin từ lọ ra trước mỗi lần tiêm.
- Insulin dạng bút đóng sẵn, nguyên khối: insulin được chứa trong thân của 1 “bút tiêm” và người dùng chỉ cần gắn đầu kim tiêm vào và chọn liều tiêm trước khi tiêm. Khi sử dụng hết insulin trong thân bút thì bỏ đi, không tái sử dụng được.
- Insulin dạng ống nhỏ (cartridge) đi kèm bút: insulin được đóng trong các ống nhỏ tầm 3ml. Khi sử dụng ống sẽ được gắn vào 1 thân bút tiêm rỗng để trở thành “bút tiêm” tương tự như loại dạng bút đóng sẵn. Điểm khác biệt chính so với dạng nguyên khối là nó có thể thay “ruột” chứa insulin mỗi lần hết, vỏ bút thường sẽ được tái sử dụng trong vòng khoảng 2 năm.
Trong 3 loại trên thì insulin dạng lọ và insulin dạng bút đóng sẵn, nguyên khối là phổ biến, dạng ống nhỏ (cartridge) cũng có thể gặp trên thị trường, nhưng không phổ biến và không có nhiều lựa chọn.
Với insulin dạng lọ:
Dạng bút tiêm đóng sẵn, nguyên khối:
A. CHUẨN BỊ
B. THỬ BÚT TIÊM VÀ TIÊM THUỐC
* Dạng ống nhỏ (cartridge) đi kèm bút: sau khi gắn lọ thuốc vào bút tiêm, thực hiện tương tự bút tiêm đóng sẵn, nguyên khối.
Lưu ý: Khuyến cáo trên là khuyến cáo sử dụng chung, trên thực tế, tùy theo từng loại bút mà nhà sản xuất có thể một số điểm khác biệt nhỏ trong cách dùng. Nếu có điều gì thắc mắc, vui lòng liên hệ bác sĩ, dược sĩ để được giải đáp kịp thời.
3. Lưu ý khi dùng các dạng bào chế của insulin
– Có nhiều loại insulin khác nhau, do đó, cần phải nắm chính xác về loại insulin mình được sử dụng. Có thể tham khảo về các loại insulin tại bài viết.
– Chọn đúng liều lượng cần tiêm theo chỉ định của bác sĩ.
– Tiêm thuốc đúng thời điểm, đúng cách theo bác sĩ/dược sĩ hướng dẫn.
– Không bỏ bữa sau khi đã tiêm insulin.
Nếu bạn đang nghi ngờ mình mắc bệnh tiểu đường hoặc đã mắc bệnh tiểu đường và muốn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm do căn bệnh này gây ra thì hãy liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Hiện nay, bệnh viện đang cung cấp 2 gói dịch vụ: Gói khám sàng lọc đái tháo đường, rối loạn mỡ máu và Gói quản lý ngoại trú Tiểu đường – Tăng mỡ máu giúp người bệnh sớm phát hiện ra các vấn đề về sức khỏe liên quan đến bệnh tiểu đường và kiểm soát những biến chứng do căn bệnh này gây ra.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
