Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Huy Toàn – Bác sĩ Nhi – Sơ Sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Hội chứng suy hô hấp ở trẻ sơ sinh thường gặp ở trẻ sinh non tháng, gây suy hô hấp do phổi chưa phát triển đầy đủ, thiếu hoạt chất tạo tính bề mặt ( surfactant) dẫn đến giảm diện tích bề mặt phế nang dành cho việc trao đổi khí. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng gây tử vong hàng đầu ở trẻ sinh non tháng.
1. Nguyên nhân gây suy hô hấp ở trẻ sơ sinh
Suy hô hấp là tình trạng hệ hô hấp không đủ khả năng duy trì sự trao đổi khí phù hợp với nhu cầu của cơ thể. Có nhiều nguyên nhân gây ra suy hô hấp ở trẻ sơ sinh, nhưng nguy nhân đầu tiên phải kể đến là do trẻ sinh non. Trẻ càng sinh thiếu tuần tuổi thì càng dễ bị suy hô hấp.
Trẻ đẻ non dưới 28 tuần, tỷ lệ mắc bệnh là 50 – 60%, nhất là cân nặng của trẻ dưới 1.000g hoặc trẻ sinh đôi.
Suy hô hấp là một trong những nguyên nhân quan trọng gây tử vong hàng đầu ở trẻ sinh non tháng.
Trẻ sơ sinh bị suy hô hấp chủ yếu là do tình trạng xẹp phổi do thiếu chất Surfactant – là chất giảm hoạt bề mặt có tác dụng duy trì tính ổn định của phế nang, giúp cho các phế nang không bị xẹp. Ở những trẻ sinh non, các cơ hô hấp cũng chưa phát triển đầy đủ, lồng ngực mềm nên phổi dễ bị xẹp.
Ngoài ra, suy hô hấp cũng có thể là do yếu tố di truyền liên quan đến sự phát triển phổi của trẻ. Bên cạnh trẻ sinh non, còn có một số yếu tố khác dẫn đến hội chứng suy hô hấp ở trẻ sơ sinh như; mẹ bị xuất huyết trước sinh, trẻ bị ngạt, hạ thân nhiệt…
Nếu như mẹ sinh mổ mà chưa chuyển dạ, cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị suy hô hấp do quá trình chuyển dạ phóng thích các hooc môn kích thích sản xuất và phóng thích Surfactant, dẫn đến tăng tái hấp thu dịch phổi qua hệ bạch huyết phổi. Nếu được sinh mổ lúc thai phụ chưa chuyển dạ, trẻ dễ bị thiếu surfactant và có lượng dịch trong phổi cao.
Nguyên nhân gây suy hô hấp ở trẻ còn có thể là do trẻ mắc một số tổn thương hệ thần kinh trung ương như trẻ bị viêm não, viêm màng não, sang chấn sọ não, xuất huyết não, bệnh tim bẩm sinh, viêm phế quản, viêm phổi, tắc lỗ mũi sau, có chướng ngại vật ở đường hô hấp như đờm dãi, sữa,…Những nguyên nhân này khiến khả năng thích ứng của các cơ quan nội tạng để duy trì chức năng hô hấp bị rối loạn gây ra hiện tượng suy hô hấp.
Ngoài ra còn một số yếu tố khác dẫn đến hội chứng suy hô hấp ở trẻ sơ sinh như:
- Người mẹ bị đái tháo đường
- Mang đa thai
- Tổn thương chu sinh: ngạt và xuất huyết trước sinh
- Lượng máu cung cấp cho bé trong thai kỳ bị suy giảm.
2. Biến chứng của suy hô hấp ở trẻ sơ sinh
Thông thường, sau khi sinh khoảng vài phút hoặc vài giờ sau khi sinh trẻ xuất hiện hội chứng suy hô hấp nặng mà không tìm thấy các nguyên nhân như nhiễm khuẩn, ngạt nước ối, hít phải phân su…với biểu hiện là khó thở nhanh nông, nhịp thở trên 60 lần/phút. Các khoang liên sườn, hõm trên ức, co kéo, cánh mũi phập phồng, toàn thân tím tái. Cho thở oxy không đỡ…Nếu nặng, các dấu hiệu tím tái, khó thở tăng lên, huyết áp hạ, thân nhiệt hạ, trẻ có thể tử vong. Nếu nhẹ và được can thiệp kịp thời, điều trị đúng cách thì sau khoảng 72 giờ các triệu chứng giảm dần và trẻ có thể được cứu sống. Tuy nhiên, sau khi khỏi bệnh có thể để lại di chứng như thiếu oxy não, xuất huyết não, hạ đường huyết…
Ngoài ra suy hô hấp ở trẻ sơ sinh còn có một số biến chứng khác như:
- Mù
- Nhiễm trùng máu
- Hình thành cục máu đông trong cơ thể
- Chậm phát triển trí tuệ
- Tích tụ không khí xung quanh phổi và tim
- Loạn sản phế quản phổi
- Viêm phổi
Suy hô hấp nặng cũng có thể dẫn đến suy thận và tình trạng các cơ quan khác phát triển không đúng cách. Nguyên tắc điều trị suy hô hấp ở trẻ sơ sinh là dùng surfactant thay thế càng sớm càng tố, hỗ trợ hô hấp, thở oxy. Ngoài ra, cần áp dụng các phương pháp hỗ trợ như bảo vệ thân nhiệt, dinh dưỡng, hỗ trợ tuần hoàn và điều trị nhiễm trùng.
Suy hô hấp nặng cũng có thể dẫn đến suy thận và tình trạng các cơ quan khác phát triển không đúng cách
3. Kỹ thuật bơm Surfactant trong điều trị suy hô hấp sơ sinh tại Vinmec
Chỉ định bơm surfactant được áp dụng trong điều trị suy hô hấp ở trẻ sơ sinh non tháng, trẻ được chẩn đoán bệnh màng trong.
Phương pháp này áp dụng cho bệnh nhân sơ sinh với chẩn đoán: Bệnh màng trong, trẻ non tháng, cân nặng ≥ 1500gr, xuất huyết phổi, viêm phổi nặng.
Hiện nay đã có nhiều phương pháp và kỹ thuật bơm surfactant khác nhau, cân nhắc tùy theo từng trường hợp cụ thể. Kỹ thuật bơm Surfactant điều trị suy hô hấp ở trẻ sơ sinh đã được triển khai độc lập tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng và Nha Trang từ tháng 4/2019.
Lợi ích lâm sàng của liệu pháp này đó là:
- Cải thiện thông khí phổi
- Tăng cường oxy hóa máu
- Giảm tần suất dò khí ( biến chứng tràn khí màng phổi, ứ khí phế nang…)
- Giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật cho trẻ.
- Giảm tỷ lệ tàn tật nghiêm trọng.
4. Phòng ngừa suy hô hấp ở trẻ sơ sinh
Để phòng tránh trẻ sơ sinh có thể bị suy hô hấp nặng, điều đầu tiên rất quan trọng khi mang thai, thai phụ phải đảm bảo sức khỏe, có chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, lao động phù hợp, khám theo dõi thai đều đặn để được tư vấn chăm sóc tốt, phát hiện sớm những nguy cơ để hạn chế tối đa tình trạng sinh non, sinh con nhẹ cân.
Khi sinh, sản phụ phải đến cơ sở y tế, tuyệt đối không sinh con tại nhà mà cần được nữ hộ sinh hoặc bác sĩ chuyên sâu đỡ đẻ. Sau đẻ, sản phụ và người chăm sóc trẻ cần biết cách theo dõi trẻ, phát hiện những bất thường để xử lý kịp thời.
Ngoài ra, các thai phụ có nguy cơ như phải mổ lấy thai, thời gian chuyển dạ quá lâu, băng huyết, mang đa thai, mắc bệnh đái tháo đường, sử dụng chất corticoid kéo dài trong thời gian mang thai, tiền sử gia đình có trẻ bị suy hô hấp,… cần được các bác sĩ chuyên khoa khám quản lý theo dõi chặt chẽ đẻ có biện pháp can thiệp kịp thời.
Để biết chi tiết hơn về kỹ thuật bơm Surfactant điều trị suy hô hấp sơ sinh tại Vinmec, bạn có thể liên hệ trực tiếp hoặc gọi điện theo hotline:
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng: 0225 7309 888
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang: 0258 3900 168
Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:
- Quy tụ đội ngũ y bác sĩ hàng đầu về Nhi khoa: gồm các chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
- Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám – chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,… theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
- Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh – sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
- Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.
Bác sĩ Đặng Huy Toàn đã có nhiều năm kinh nghiệm Nhi khoa và Sơ sinh, đặc biệt về các bệnh lý hô hấp trẻ em. Bác sĩ Đặng Huy Toàn nguyên là trưởng khoa nhi bệnh viện 22.12 và trưởng khoa Nội nhi bệnh viện Tâm Trí Nha Trang. Hiện tại, là Bác sĩ tại Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
