5 cách điều trị nghẹt mũi cho bé

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Mỹ Linh – Bác sĩ Nhi sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Trẻ ngạt mũi khó thở là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh. Mặc dù trẻ bị nghẹt mũi thường vô hại, đôi khi nó có thể gây khó chịu cho trẻ, khiến trẻ thở nhanh hoặc khò khè, thở rít. Các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ xảy ra tắc nghẽn. Tuy nhiên, cha mẹ có thể giúp giảm nghẹt mũi cho bé bằng cách áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà, nhanh chóng giúp giảm bớt sự khó chịu cho bé.

1. Các nguyên nhân khiến trẻ bị nghẹt mũi

Trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, thường dễ bị nghẹt mũi hơn trẻ lớn và người trưởng thành vì đường mũi và đường thở bên dưới của chúng còn nhỏ, mềm và các sụn trên đường dẫn khí chưa trưởng thành. Trẻ sinh non có thể phải đối diện với nguy cơ cao bị nghẹt mũi nhiều hơn trẻ sinh đủ tháng.

Khói thuốc lá, vi rút và tiếp xúc với không khí khô là một trong những nguyên nhân có thể khiến trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi. Thật vậy, khi trẻ hít phải các tác nhân này, niêm mạc đường hô hấp bị kích thích, sản xuất thêm chất nhầy trong mũi và đường thở để loại ra các dị nguyên đường thở gây kích ứng này. Từ đó, lượng chất nhầy được sản xuất dư thừa sẽ gây tắc nghẽn.

Ngoài ra, các nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng trẻ bị ngạt mũi khó thở bao gồm:

• Thay đổi thời tiết.
• Nhiễm virus, chẳng hạn như cảm lạnh.
• Hít thở chất ô nhiễm không khí.
• Vẹo vách ngăn.
• Dị ứng.

2. Các triệu chứng khi trẻ ngạt mũi khó thở như thế nào?

Các triệu chứng do nghẹt mũi ở trẻ có thể khác nhau tùy theo vị trí và mức độ tắc nghẽn. Vì trẻ còn nhỏ, kích thước đường thở chưa ổn định, các sụn trên đường dẫn khí còn mềm, dễ bị đè xẹp hay tắc nghẽn, đôi khi cũng rất khó để phân biệt đâu là chỗ tắc nghẽn.

Thông thường, khi trẻ bị nghẹt mũi, cha mẹ và người chăm sóc có thể nhận biết bằng cách phát hiện thấy các triệu chứng sau:

• Tiếng thở của trẻ trở nên ồn ào hoặc đáng chú ý hơn.
• Ngáy khi ngủ.
• Khó khăn nhẹ khi cho ăn, bú sữa.
• Mũi bị nghẹt.
• Ho khan hay trẻ ho có đờm.
• Sổ mũi.
• Sụt sịt.

Trong trường hợp trẻ bị tắc nghẽn đường thở bên dưới, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Thở nhanh, thở gấp.
• Ho khan, ho liên tục.
• Trẻ bỏ ăn, bú kém.
• Quấy khóc liên tục.
• Da niêm tím tái khi trẻ khóc hay bú.

3. 5 cách điều trị nghẹt mũi cho bé

So với nghẹt mũi, trẻ bị sổ mũi có thể là một điều tốt hơn do đây là cách tự nhiên của cơ thể nhằm để loại bỏ vi trùng. Tuy vậy, khi bé có quá nhiều chất nhầy trong mũi thì có thể bị nghẹt mũi. Tình trạng này cũng có thể khiến bé khó ăn hoặc khó thở. Lúc này, một vài phương pháp điều trị tại nhà có thể giúp trẻ cải thiện tình trạng nghẹt mũi, nhanh chóng dễ chịu trở lại.

• Dùng thuốc nhỏ với nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý có mặt ở hầu hết các cửa hàng. Nhỏ vài giọt vào mỗi lỗ mũi trẻ, sau đó sử dụng ống hút cao su để hút bớt chất nhầy trong mũi, giải phóng tắc nghẽn cho trẻ. Cách sử dụng bóng đèn đúng cách là bóp bóng hút trước, nhẹ nhàng đặt đầu hút vào lỗ mũi của bé và thả bóng từ từ; rửa sạch bằng xà phòng và nước, để khô ráo sau mỗi lần sử dụng.

Cha mẹ có thể lặp lại điều này thường xuyên trong ngày nếu cần thiết; thậm chí, nếu thực hiện ngay trước khi bé ăn thì sẽ giúp giờ ăn dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, phương cách này có hiệu quả tốt nhất đối với trẻ sơ sinh cho đến khi trẻ còn dưới 6 tháng. Đối với trẻ lớn hơn, trẻ có thể quấy khóc nhiều hơn khi dùng bóng hút đàm. Nếu điều đó xảy ra, cha mẹ có thể chỉ cần nhỏ nước muối làm loãng chất nhầy, sau đó chúng có thể tự đào thải ra khỏi mũi.

• Lấy gỉ mũi

Đôi khi chất nhầy cứng lại thành một cục cứng hoặc dính xung quanh mũi của bé, gọi là gỉ mũi, làm tắc nghẽn đường khí hít vào.

Để làm sạch gỉ mũi một cách an toàn, mỗi khi vệ sinh cho trẻ hằng ngày, hãy làm ướt tăm bông với nước ấm và nhẹ nhàng lau bên trong hai bên lỗ mũi cho trẻ, lấy đi phần bám dính trên thành mũi để tránh tắc nghẽn.

• Làm ẩm không khí

Đặt máy phun sương làm mát hoặc máy tạo độ ẩm trong phòng của bé để tạo thêm độ ẩm cho không khí, nhất là khi sử dụng máy điều hòa nhiệt độ.

Độ ẩm không khí giúp lớp nhầy sinh lý trên bề mặt niêm mạc đường thở không bị khô lại, giúp thông mũi cho trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ cần phải vệ sinh máy thường xuyên để tránh bụi bẩn bám dính và nấm mốc không phát triển bên trong máy.

Một phương pháp thay thế nhưng vẫn có thể nhận được hiệu quả làm dịu đường thở tương tự với việc dùng máy tạo độ ẩm là đưa trẻ vào ngồi trong phòng tắm có hơi nước.

• Vỗ lưng cho trẻ

Vỗ nhẹ nhàng liên tục đều khắp vào lưng của bé có thể giúp làm dịu tức ngực do tắc nghẽn. Cha mẹ có thể đặt trẻ nằm trên đầu gối và nhẹ nhàng vỗ lưng cho bé bằng bàn tay thuận khum lại.

Một cách khác để vỗ lưng cho trẻ với trẻ lớn hơn là cho trẻ ngồi trên đùi với cơ thể hướng về phía trước khoảng 30 độ. Tư thế này sẽ làm lỏng chất nhầy trong ngực và khiến trẻ dễ dàng ho ra hơn.

• Theo dõi

Vì trẻ ngạt mũi khó thở là tình trạng khá thường gặp và không phải cứ nghẹt, sổ mũi là cần điều trị. Nếu tình trạng này không làm ảnh hưởng trẻ, cha mẹ hay người chăm sóc có thể theo dõi mà không phải làm bất cứ điều gì nếu bé vẫn hoạt động và ăn uống bình thường.

Đồng thời, cha mẹ cũng cần tránh cho trẻ em dưới 4 tuổi uống thuốc ho và cảm lạnh không kê đơn. Nếu trẻ đã được từ 4 đến 6 tuổi, tốt nhất là hãy hỏi ý kiến bác sĩ về loại thuốc nào được phép sử dụng cho trẻ.

4. Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ Nhi khoa?

Nếu các biện pháp điều trị tại nhà không hiệu quả với trẻ, cha mẹ hay người chăm sóc cần đưa trẻ đi thăm khám.

Hơn nữa, cần cân nhắc đến gặp bác sĩ nhi khoa sớm hơn nếu trẻ có một trong các dấu hiệu sau đây:

• Các triệu chứng của cảm lạnh không biến mất trong vòng ba tuần.
• Thở nhanh.
• Sốt cao hay sốt liên tục không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
• Ho ra máu.
• Tình trạng trẻ ngạt mũi khó thở đang trở nên tồi tệ hơn.
• Thở khò khè và da tái xanh

Tóm lại, trẻ ngạt mũi khó thở mức độ nhẹ đến trung bình thường gặp ở trẻ sơ sinh và chỉ kéo dài trong vài ngày. Với các biện pháp can thiệp tại nhà nêu trên, cha mẹ có thể phản ứng khi ngạt mũi ở trẻ. Phải làm sao để giúp trẻ nhanh chóng cải thiện tình hình, trẻ có thể thở, ăn bú và ngủ lại như bình thường. Tuy vậy, nếu cảm thấy lo lắng về khả năng thở của bé hoặc đối với bé sơ sinh dưới 3 tháng tuổi, các biện pháp trên không hiệu quả, trẻ cần được đưa đến thăm khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán tình trạng và can thiệp kịp thời, đúng cách.

Ngoài ra, để phòng tránh các bệnh lý mà trẻ nhỏ hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,… giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm – Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

Bài viết tham khảo: medicalnewstoday.com, webmd.com, firstcry.com