Lồng ruột ở trẻ: Cần cấp cứu kịp thời

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng – Khoa Ngoại tổng hợp – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

1. Lồng ruột là gì?

Lồng ruột là một bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến đường ruột, gồm ruột non và ruột già. Đây là hiện tượng một đoạn ruột phía trên di chuyển và chui vào lòng của đoạn ruột phía dưới, làm tắc nghẽn sự lưu thông của ruột. Khi các đoạn ruột lồng vào nhau, các mạch máu cũng bị cuốn vào theo. Hậu quả là các mạch máu ruột bị thắt nghẹt, tổn thương, gây chảy máu. Nếu không được điều trị kịp thời thì đoạn ruột bị lồng sẽ bị hoại tử, dẫn tới thủng ruột và gây nhiễm trùng ổ bụng.

Trong rất ít các trường hợp, lồng ruột có thể tự tháo ( thường là ruột non lồng vào ruột non ) mà không cần điều trị. Tuy nhiên tình trạng này phải được bác sĩ xác định và theo dõi, thân nhân không được tự ý chờ đợi cho khối lồng tự tháo.

2. Nguyên nhân gây lồng ruột

Nguyên nhân tại sao trẻ nhũ nhi thường bị lồng ruột cho tới nay vẫn chưa được biết chính xác. Tuy nhiên, lồng ruột lại không liên quan đến việc trẻ chạy nhảy, nô đùa như nhiều người lầm tưởng và có một số yếu tố làm tăng nguy cơ gặp lồng ruột được ghi nhận như sau :

• Lồng ruột thường xuất hiện ở những trẻ bụ bẫm, nhiễm siêu vi hô hấp, đường ruột trước đó…
• Tuổi tác: lồng ruột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thống kê cho thấy có tới 80 – 90% các trường hợp bị lồng ruột là trẻ dưới 1 tuổi. Trong đó, độ tuổi bị lồng ruột nhiều nhất là trẻ 5 – 9 tháng tuổi. Nhiều giả thiết cho rằng đây là thời kỳ bé chuyển từ bú sữa sang ăn dặm nên ruột dễ co bóp bất thường dẫn tới lồng ruột. Ngoài ra, do sự phát triển của ruột non và ruột già ở trẻ em lúc này có sự chênh lệch nhau về kích thước quá nhiều nên cũng dễ dẫn tới hiện tượng ruột lồng vào nhau.
• Giới tính: chứng lồng ruột xảy ra nhiều hơn ở các bé trai.
• Các vấn đề bất thường: viêm ruột, khối u trong ruột, polyp lòng ruột hoặc mắc bệnh gây rối loạn co bóp ruột, mắc hội chứng suy giảm miễn dịch.

3. Triệu chứng lồng ruột

• Đau bụng: trẻ có biểu hiện đau bụng từng cơn, khóc thét đột ngột, dữ dội, trẻ ưỡn người, xoắn vặn,… Cơn đau bụng có thể làm trẻ ngừng chơi, bỏ bú.
• Nôn: ở giai đoạn đầu lồng ruột, trẻ bị nôn ra thức ăn. Ở giai đoạn muộn, trẻ có thể nôn ra dịch xanh hoặc dịch vàng.
• Đại tiện ra máu: thường xuất hiện ở giai đoạn muộn, trẻ có thể đại tiện ra máu đỏ hoặc nâu, phân có nước lầy nhầy hồng.
• Đối với những trẻ đang bị sốt, ho, nhiễm siêu vi hay những trẻ đã từng bị lồng ruột thì triệu chứng trẻ đột ngột quấy khóc từng cơn cũng là một dấu hiệu nghi ngờ bị lồng ruột.
• Triệu chứng khác: trẻ mệt lả, da xanh nhợt, môi khô, mạch nhanh, người lạnh, mắt trũng, sốt, mất nước,…

4. Cách xử trí lồng ruột ở trẻ

Do lồng ruột ở trẻ diễn biến rất nhanh nên ngay khi trẻ có biểu hiện khóc thét, bỏ bú và nôn ói nhiều, phụ huynh cần đưa trẻ đi cấp cứu ngoại khoa. Các bác sĩ sẽ xác định bệnh qua thăm khám, siêu âm, chụp X-quang ruột, chụp CT.

Sau khi xác định trẻ bị lồng ruột, trẻ sẽ được điều trị bằng phương pháp tháo lồng bằng hơi. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã tiến hành tháo lồng bằng hơi thành công với trang thiết bị hiện đại từ khâu chẩn đoán đến điều trị. Thủ thuật được thực hiện như sau: Đặt một ống thông nhỏ vào lòng trực tràng. Dưới hướng dẫn của máy X-quang tại chỗ, các bác sĩ sẽ bơm hơi từ từ vào ruột già với một áp lực phù hợp cho tới khi khối ruột đang lồng vào nhau được tháo ra hoàn toàn. Nếu trẻ được đưa đến bệnh viện quá muộn (sau 24 giờ bị lồng ruột) thì thường phải phẫu thuật nội soi để tháo khối ruột lồng.

Chỉ định phẫu thuật nội soi tháo lồng ruột:

• Khi tháo lồng bằng hơi thất bại.
• Bệnh nhân đến muộn sau 24 tiếng. Tuy nhiên tùy thuộc vào tình trạng khối lồng và kinh nghiệm của bác sĩ, vẫn có một sô trẻ lồng ruột đến muộn sau 24 giờ vẫn có thể tháo lồng bằng hơi mà không cần phải mổ.
• Lồng ruột tái phát nhiều lần (>2 lần) mà chưa chắc chắn nguyên nhân (nội soi tháo lồng kết hợp chẩn đoán).

Trong trường hợp phụ huynh đưa trẻ đến trễ hơn 24 giờ, đoạn ruột lồng đã chui sâu vào nhau, gây sưng nề, tắc nghẽn mạch máu hay thậm chí là hoại tử, các bác sĩ sẽ phải phẫu thuật để cắt bỏ đoạn ruột bị lồng này. Tuy nhiên, việc chăm sóc và hồi sức sau mổ cũng rất khó khăn, phức tạp, trẻ dễ tử vong do suy kiệt và viêm phổi nặng. Bởi vậy, lời khuyên cho phụ huynh là nên đưa trẻ tới bệnh viện lớn ngay khi bé có dấu hiệu nghi ngờ lồng ruột.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn