Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Hoàng – Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Xương đòn là xương có vai trò nối liền khớp vai và xương ức trên cơ thể người. Khi bị các chấn thương dẫn đến tình trạng gãy xương đòn, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định người bệnh thực hiện chụp x-quang xương đòn thẳng. Đây là kỹ thuật quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán được vị trí gãy xương để hỗ trợ cho quá trình điều trị.
1. Xương đòn thẳng là gì? Định nghĩa, chức năng của xương đòn
Xương đòn hay còn được gọi là xương quai xanh, là xương duy nhất nối vai với ngực, xương có dạng gần như hình chữ S, hai đầu xương đòn được cố định vững chắc bởi các dây chằng và cơ bám, vì vậy vị trí xương đòn rất ít khi di chuyển, gần như là cố định một vị trí.
Hai đầu của xương đòn nối với xương ức và xương bả vai ( nên bỏ vì trùng định nghĩa ở trên). Đầu ngoài xương đòn nối với xương bả vai qua khớp cùng đòn, dây chằng quạ đòn và dây chằng cùng quạ. Đầu trong xương đòn nối với xương ức qua khớp ức đòn. Ngoài ra, xương đòn còn là nơi bám của một số cơ vùng vai như cơ ức đòn chũm, bó trước cơ delta và cơ thang.
Chức năng của xương đòn: Tăng sức mạnh cho chi trên khi cánh tay hoạt động, bảo vệ các mạch máu thần kinh dưới đòn, là chỗ bám cho một số cơ lớn, tham gia cử động đai vai… Ở một số quốc gia, xương đòn còn là tiêu chuẩn đánh giá thẩm mỹ.
Xương đòn là xương duy nhất nối với vai ngực
2. Khi nào cần chụp x- quang xương đòn thẳng
Kỹ thuật chụp x-quang xương đòn thằng được sử dụng khi người bệnh nghi ngờ bị chấn thương xương đòn. Đây là một chấn thương thường gặp chiếm 2,6-5% các trường hợp gãy xương.
Cơ chế chấn thương xương đòn bao gồm việc bị vật nặng đập trực tiếp vào xương đòn hoặc các chấn thương gián tiếp do ngã đập vai hay chống tay tư thế dạng vai.
Sau khi gãy xương đòn, người bệnh thường có các triệu chứng lâm sàng như: Sưng đau, không dơ tay lên cao được, vai xệ xuống, khi sờ vào sẽ cảm thấy xương gãy gồ lên phía dưới da, khi ấn vào sẽ thấy đau nhói… Từ các biểu hiện lâm sàng trên, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định bạn đi thực hiện chụp x- quang xương đòn thẳng để xác định chẩn đoán.
3. Kỹ thuật chụp x-quang xương đòn thẳng
3.1 Chuẩn bị trước khi chụp
Trước khi tiến hành chụp x-quang, bác sĩ sẽ mời bệnh nhân vào phòng chụp và giải thích một số vấn đề cho người bệnh
Hướng dẫn bệnh nhân chuẩn bị để bắt đầu chụp x-quang
Bác sĩ sẽ giải thích và hướng dẫn cho bệnh nhân về quy trình trước khi chụp X-quang
3.2 Tiến hành kỹ thuật chụp x-quang xương đòn thẳng
- Hướng dẫn bệnh đứng hoặc ngồi trước giá phim bệnh nhân quay mặt về phía giá phim, 2 tay xuôi dọc cơ thể. Mặt trước ngực và xương đòn sát phim
- Chỉnh xương đòn vào giữa phim
- Đặt dấu phải và trái
- Bóng tia x chiếu ngang vuông góc với phim
- Tia trung tâm khu trú vào chỗ cong nhất của xương đòn.
- Căn dặn bệnh nhân giữ nguyên tư thế.
- Khoảng cách bóng phim 1m, khu trú chùm tia x.
- Kiểm tra các nút bấm trên tủ điều khiển, quan sát bệnh nhân qua kính, ấn nút phát tia x.
- Mời bệnh nhân ra ngoài phòng đợi.
3.3 Chẩn đoán và trả kết quả
– Tiêu chuẩn phim: Lấy được toàn bộ xương đòn và cả 2 khớp, xương đòn bên cần chụp vào giữa phim, phim có độ nét tương phản, phim sạch không bị xước.
– Trả phim, trả kết quả cho bệnh nhân: kết luận có gãy xương đòn không, mức độ di lệch, có mảnh rời…
Bác sĩ Vũ Huy Hoàng đã có 10 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, nguyên là Bác sĩ tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh – bệnh viện trung ương Thái Nguyên. Hiện tại, bác sĩ đang làm việc tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Mọi thắc mắc cần được bác sĩ chuyên khoa giải đáp cũng như quý khách hàng có nhu cầu khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.
